Reja: Ehtimollar nazariyasi elementlarini molekulyar fizikada qo‘llanilishi

(3.13)

Ko‘p sondagi zarralar sistemasining xossalarini statistik usulorqali bayon qilishda ko‘pincha statistik taqsimotlar tushunchasidan foydalaniladi. M: Gaz molekulalari tezligining taqsimot funksiyasi va hokazo.

Gauss taqsimoti.

1. 
   Gauss dekart koordinata sistemasida sakrab harakatlanuvchi modda nuqtaning juda ko‘p sakrashlardan keyin uning koordinatalarini aniqlash ehtimoliyatini xisoblab, bu ehtimoliyati zichligi F (Z), Z koordinata sistemasida
   

(3.14)

Агар берилган шароитда воqеа албатта руй берадиган бo‘лса, бу воqеа ишончли воqеа деб ekanligini ko‘rsatadi. Bu yerda A va a lar integrallash doimiylari. Bunday ehtimoliyat zichligi taqsimotligi Gauss taqsimoti deyiladi. Bu taqsimot funksiyasi orqali juda ko‘pgina o‘zgaruvchan kattaliklarning o‘zgarish qonuniyatlari tushuntiriladi. Shuning uchun katta ahamiyatga ega. Demak, xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, Gauss taqsimot funksiyasi sistemasining dispersiyasiga bog‘liq bo‘lar ekan. Dispersiya qiymati qancha kichik bo‘lsa, uning grafikda ifodalangan qiymati shuncha tik bo‘ladi va dispersiya qiymatining ortishi bu taqsimot funksiyasi shuncha yoyila boradi.

Ehtimollar nazariyasida amalga oshishi mumkinmi yoki yo‘qmi deb savol quyish mumkin bo‘lgan har qanday xodisalar voqealar yoki xollar deb ataladi. U yoki bu voqea ruy berishiga sabab bo‘lgan tajriba yoki shart-sharoitlar majmui ehtimollar nazariyasida sinash deb ataladi. Agar berilgan sharoitda voqea albatta ro‘y beradigan bo‘lsa, bu voqea ishonchli voqea deb ataladi. Agar u amalga oshmaydigan bo‘lsa, mumkin bo‘lmagan voqea deb yuritiladi. Masalan, biz qog‘ozda uchburchak chizdik. Bunda uning har bir tomoni qolgan ikki tomonining yig‘indisidan kichik bo‘lgmn uchburchak hosil bo‘lishidan iborat bo‘lgan voqea ishonchli voqeadir. Tomonlarning biri qolgan ikki tomonining yig‘indisidan katta (uzun) bo‘lgan uchburchakning paydo bo‘lishi ham, garchi mumkin bo‘lmagan bo‘lsada, voqeadir. Sinash natijasida ruy berishi mumkin bo‘lgan, shuningdek ruy berishi mumkin bo‘lmagan voqea tasodifiy voqea deb ataladi.


Tayanch tushunchalar.

Ehtimollar nazariyasi. Tasodifiy voqealar va hodisalar. Taqsimot funksiyasi. Ehtimoliyat zichligi. Sistemalar ansambli. Gauss taqsimoti. Sinash.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   A.K.Kikoin, I.K.Kikoin. molekulyar fizika, T. “O‘qituvchi”, 1978 y.
   
2. 
   S.E.Frish, A.V.Timoreva. “Umumiy fizika kursi”It. T. “O‘qituvchi”, 1965 y.
   
3. 
   D.V.Sivuxin. “Umumiy fizika kursi”IIt. T. “O‘qituvchi”, 1984 y.
   
4. 
   O.Axmadjonov. “Fizika kursi” (Mexanika va molekulyar fizika) T. “O‘qituvchi”, 1985y.
   
5. 
   U.B.Jurayev. Molekulyar fizika.Samarqand. 1999y.
   
6. 
   R.V.Telesnin. “Molekulyarnaya fizika” M. Izd. «Vsshaya shkola»,1973 g.