Режа: Бино асоси ҳақида тушунча Пойдеворлар ҳақида умумий маълумотлар Тасмасимон пойдеворлар

3. Пойдеворларнинг конструктив ечимлари
Тасмасимон пойдеворлар фақатгина юк кўтарувчи конструкция бўлиб қолмасдан, кўп ҳолда ёртўланинг ҳимоя девори бўлиб ҳам хизмат қилади. 8.5-расмда тасмасимон пойдеворларнинг ертўласиз ва ертўлали вариантларда режадаги ва қирқимдаги кўринишлари ва ҳамма элементлари кўрсатилган .
8.5 - расм. Тасмасимон пойдеворлар:
а) - ертўлалик бинонинг йиғма бетон блоклардан тайёрланган тасмасимон пойдеворининг режаси ва қирқими; б, в - яхлит ва бўшлиқли блоклардан тайёрланган ертўласиз вариантлари; г, д, е - пойдевор таглиги минимал, оддий ва максимал кенгайтирилган бикр пойдевор конструкциялари; ж -ассиметрик пойдевор; и- пойдеворни бир ўрнатиш чуқурлигидан иккинчи ўрнатиш чуқурлигига ўтиши; к, л, м - тасмасимон пойдеворларнинг монолит бетондан, бутебетондан ва табиий тошдан тайёрланган вариантлари;
1- ертўланинг девор блоклари; 2- ертўланинг бўшлиқли девор блоклари;
3- пойдевор таглиги; 4- деворлар; 5- оралиқ том; 6-ертўла поли; 7-ташқи девор атрофи тўшамаси; 8- бетон пойдевор; 9- бутобетон пойдевор;
10- табиий тошдан тайёрланган пойдевор; 11- биринчи қават поли
Устунсимон пойдеворлар колонналар остига ўрнатилади. Йиғма бетондан қилинган алоҳида турувчи пойдеворлар заводлар ишлаб чиқилган элементлар ёрдамида лойиҳаланади (8.7-расм).
8.7-расм. Устунсимон пойдеворлар.а- режа; б- қирқимлар: 1- пойдевор; 2- пойпеш (цокол) панели; 3- ригель; 4- девор панели; 5- колонна; 6- том конструкцияси; в- пойдеворларнинг йиғма бетон элементлари: 1- колонна; 2- стакан; 3- колонна ости пойдевор элементи; 4- траверслар; 5-пойдевор таглиги; г- алоҳида турувчи (устунсимон) пойдеворлар вариантлари: 1- бетонли; 2- бутобетонли; 3- табиий тошли (буто); 4- ёғочли; д- кам қаватли биноларнинг устунсимон пойдеворлари (умумий кўриниши, режа, қирқим): 1- устун; 2- пойдевор тўсини; 3- девор
8.8-расм. Яхлит пойдевор плиталари:
а- қовурғасиз; б- қовурғалари пастга қаратилган;
в- қовурғалари тепага қаратилган;
г- қутисимон
Қозиқсимон пойдеворларнинг асосий элементлари бўлиб, қозиқнинг ўзи, бош қисми ва ростверклар хизмат қилади. Қозиқлар-темирбетон, бетон, камроқ ҳолатларда ёғоч ёки метал стерженлар кўринишида бўлиб, улар грунтга уриш ёки вибрация усулида, пармалаш йўли билан, ёки пармаланган скважиналарни ўрнида бетонлаш усулларида грунтга ўрнатилади
8.9-расм. Қозиқсимон пойдеворлар.
а- режа ва қирқимлар; б- грунтга нисбатан қозиқ кўринишлари-мустаҳкам грунтга таянадиган устун-қозиқ ва ишқаланиш ҳисобига ишлайдиган осма-қозиқ; в- қозиқсимон пойдеворнинг элементлари: 1- ростверк; 2- бош қисми;
3- қозиқлар; г- қозиқ кўринишлари: 1,2,3,4- уриб киритиладиган, бетон ва темирбетон қозиқлар - квадрат, айлана, яхлит ва бўшлиқли шаклларда; 5,6- оддий ва бошмоғи кенгайтирилган қўйиладиган қозиқлар; 7,8- камуфлетли;
9- бошмоғи шарнирли очиладиган; 10- призматик қозиқ; 11-қобиқсимон қозиқ; 12- кенг скважинадаги қозиқ (атрофи тўлдириладиган); 13- ёғоч қозиқ; 14- винтли қозиқ; д- қозиқлар жойлашуви: қозиқлар қатори, қозиқлар бутаси, қозиқлар майдони; е-қозиқсимон пойдеворнинг ростверксиз варианти: 1- қозиқ; 2- бош қисми; 3- пойпеш панели; 4- оралиқ том; 5- колонна; 6- ригель
8.6-расм. Йиғма бетон ва темирбетон пойдеворлар.
а-бўш грунтларда ўрнатиладиган пойдевор конструкциялари; б- кам юкларда ва мустаҳкам грунтларда пойдевор блокларини териш; в,г-йирик панелли биноларнинг пойдеворлари; д-йиғма бетон пойдеворларнинг элементлари; е, ж- панелли пойдеворларнинг элементлари