Reja: Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash muammolari

44-mavzu: Zamonaviy qurilmalardan foydalanish va sozlash.
Reja:
1. Simsiz tarmoq kontseptsiyasi
2. Simsiz tarmoqlarda axborot
3. Simsiz lokal tarmotslar
Simsiz tarmoq kontseptsiyasi. Simsiz tarmoklar odamlarga simli ulanishsiz uzaro boglanishlariga imkon beradi. Bu siljish erkinligini va uy, shaxdr kismlaridagi yoki dunyoning olis burchaklaridagi ilovalardan foydalanish imkonini ta’minlaydi. Simsiz tarmoklar odamlarga uzlariga kulay va xoxlagan joylarida elektron pochtani olishlariga yoki Web-saxifalarni kuzdan kechirishlariga imkon beradi.
Simsiz tarmoklarning turli xillari mavjud, ammo ularning eng muxim xususiyati boglanishning kompyuter kurilmalari orasida amalga oshirilishidir. Kompyuter kurilmalariga shaxeiy rakamli yordamchilar (Personal digital assistance, PDA), noutbuklar, shaxeiy kompyuterlar, ser-verlar va printerlar taallukli. Odatda uyali telefonlarni kompyuter kurilmalari katoriga kiritishmaydi, ammo eng yangi telefonlar va xatto naushniklar ma’lum xisoblash imkoniyatlariga va tarmoq adapterlariga ega. Yakin orada elektron kurilmalarning aksariyati simsiz tarmoqlarga ulanish imkoniyatini ta’minlaydi.
Boglanish ta’minlanadigan fizik xudud ulchamlariga boglik, holda simsiz tarmoklarning kuyidagi kategoriyalari farkdanadi:

• 
  simsiz shaxeiy tarmoq (Wireless personal-area network, PAN);
  
• 
  simsiz lokal tarmoq (Wireless local-area network, LAN);
  
• 
  simsiz regional tarmoq (Wireless metropolitan-area network, MAN):
  
• 
  simsiz global tarmoq (Wireless Wide-area network, WAN).
  1-jadvalda Ushbu tarmoklarning kiskacha tavsifi keltirilgan.
  Simsiz shaxeiy tarmotslari uzatishning katta bo’lmagan masofasi
  

bilan (17 metrgacha) ajralib turadi va katta bo’lmagan binoda ishlatiladi. Bunday tarmoklarning xarakteristikalari o’rtacha bo’lib, uzatish tezligi odatda 2MbG’s dan oshmaydi.
Bunday tarmoq, masalan, foydalanuvchi PDA sida va uning shaxeiy kompyuterida yoki noutbukida ma’lumotlarni simsiz sinxronlashni ta’minlashi mumkin. Xudtsi shu tarifa printer bilan simsiz ulanish ta’minlanadi. Kompyuterni tashki kurilmalar bilan ulovchi simlar chi-galliklarining yukrlishi etarlicha jiddiy afzallik bo’lib, buning evazi-ga tashqi kurilmalarning boshlang’ich urnatilishi va keyingi, zaruriyat tug’ilganda, joyining o’zgartirilishi anchagina osonlashadi.

Tarmok	Ta’sir	Xarakteristikasi	Standartlar	Kullanish soxasi
xili	doirasi
Shaxsiy	Foydalanuvchidan	o’rtacha	Bluetooth,	Tashki kurilmalar
simsiz	bevosita		IEEE, 802.15,	kabellarining
tarmoklar	yakinlikda		IRDA	urnida
Lokal	Binolar va kam-	yukori	IEEE 802.15,	Simli tarmoklarni
simsiz	puslar doirasi-		Wi-Fi, Hiper-	Mobil kengayti-
tarmoklar	da		LAN	rish
Regional	Shaxar doirasi-	Yukori	Patentli,	Binolar va korxo-
simsiz	da		IEEE 802.16,	nalar va Internet
tarmoqlar			WIMAX	orasida belgilan-
				gan simsiz
				boglanish
Global	Butun dunyo	Past	CDPD va 2, 2.5	Binodan tashkarida
simsiz	buyicha		va 3-avlod uyali	InternetflaH mobil
tarmoqlar			telefon orkali	foydalanish
			tizimlar

Simsiz lokal tarmotslar ofislarning ichida va tashkarisida, ish-lab chikarish binolarida uzatishlarning yukrri xarakteristikalarini ta’minlaydi. Bunday tarmoqlardan foydalanuvchilar odatda noutbuklarni, shaxeiy kompyuterlarni va katta resurelarni talab etuvchi ilovalarni bajarishga krdir protsessorli va katta ekranli PDA larni ishlatishadi. Xizmatchi tarmoq xizmatlaridan majlislar zalida yoki binoning boshka xonalarida bula turib foydalanashi mumkin. Bu xizmatchiga uz vazifala-rini samarali bajarishga imkon beradi. Simsiz lokal tarmoqlar uzatish-ning 54MbitG’sgacha tezligida barcha ofis yoki maishiy ilovalar talablari-ni krndirish imkoniga ega. Xarakteristikalari, komponentlari, narxi va bajaradigan amallari buyicha bunday tarmoqlar Ethernet xilidagi an’ana-viy simli lokal tarmoklariga uxshash.
Simsiz regional tarmotslar yuzasi buyicha shaxarga teng bulgan xu-dudga xizmat kiladi. Aksariyat xollarda ilovalarni bajarishda belgilan-gan ulanish talab etiladi, ba’zida esa mobillik zarur buladi. Masalan, kasalxonada bunday tarmoq asosiy bino va masofadagi klinikalar orasida ma’lumotlarni uzatishni ta’minlaydi. Yoki energetik kompaniya bunday tarmokdan shaxar masshtabida foydalanib, turli tumanlardan beriladigan ish naryadlaridan foydalanishini ta’minlaydi. Natijada, simsiz regional tarmoqlar mavjud tarmoq infratuzilmalarini bir erga tuplaydi yoki mo-bil foydalanuvchilarga mavjud tarmoq infratuzilmalari bilan ulanishni urnatishga imkon beradi.