Reja: Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash muammolari

Ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi
Ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (IDS) yordamida tizim yoki tarmoq xavfsizlik siyosatini buzib kirishga harakat qilingan usul yoki vositalar aniqlanadi. Ruxsatsiz kirishlarni aniqlash tizimlari deyarli chorak asrlik tarixga ega. Ruxsatsiz kirishlarni aniqlash tizimlarining ilk modellari va prototiplari kompyuter tizimlarining audit ma’lumotlarini tahlillashdan foydalangan. Bu tizim ikkita asosiy sinfga ajratiladi. Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (Network Intrusion Detection System) va kompyuterga ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimiga (Host Intrusion Detection System) bo‘linadi.
DS tizimlari arxitekturasi tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  himoyalangan tizimlar xavfsizligi bilan bog‘liq holatlarni yig‘ib tahlillovchi sensor qism tizimi;
  
• 
  sensorlar ma’lumotlariga ko‘ra shubhali harakatlar va hujumlarni aniqlashga mo‘ljallangan tahlillovchi qism tizimi;
  
• 
  tahlil natijalari va dastlabki holatlar haqidagi ma’lumotlarni yig‘ishni ta’minlaydigan omborxona;
  
• 
  IDS tizimini konfiguratsiyalashga imkon beruvchi, IDS va himoyalangan tizim holatini kuzatuvchi, tahlil qism tizimlari aniqlagan mojarolarni kuzatuvchi boshqaruv konsoli. Bu tizim ikkita asosiy sinfga ajratiladi. Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (Network Intrusion Detection System) va kompyuterga ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimiga (Host Intrusion Detection System) bo‘linadi.
  

Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (NIDS) ishlash tamoyili quyidagicha:

1. tarmoqqa kirish huquqiga ega bo‘lgan trafiklarni tekshiradi;
2. zararli va ruxsatga ega bo‘lmagan paketlarga cheklov qo‘yadi.


31-mavzu: Elektron biznes tushunchasi. Elektron biznes va elektron tijorat o‘rtasidagi farq.
Reja:

1. 
   Elektron biznes haqida tushuncha.
   
2. 
   Elektron biznes va elektron tijorat o‘rtasidagi farq.
   

Elektron biznes – bu elektron qurilmalar orqali pul ishlashning bir usuli. Elektron biznesning yana bir ta’rifi mavjud: elektron biznes – xizmatlar ko’rsatish yoki yakuniy mahsulot elektron vositalar orqali. Televideniya, telefon, internet shular.

Elektron biznes – bu kompaniyaga mijozlar xizmat ko’rsatishni yaxshilash va hamkorlar bilan biznes aloqalarini optimallashtirish orqali raqobatdosh ustunlikka erishish imkonini beruvchi sifat jihatdan yangii ish texnologiyasidir. Internet-texnologiyasidir. Internet-texnologiyalar elektron biznesning asosiy, ammo yagona emas, balki asosiy jihatlaridan biridir.
Elektron tijorat elektron biznesning elementlaridan biridir. Bu marketing funksiyalarini bajarish, shu jumladan iste’molchiga internet orqali tovarlar va xizmatlarni sotish bilan bog’liq. Aksariyat mutaxassislar elektron biznesning ikkita komponentini aniqlaydilar.
Elektron biznes (elektron biznes)-sub’ektlar o’rtasidagi o’zaro ta’sir sodir bo’ladigan biznes jarayonlarining har qanday shakli elektron yo’l. Elektron biznesni elektron tijoratdan farqlash muhimdir. “Onlayn” savdo yoki Elektron tijorat tamonidn amalga oshiriladigan jarayon elektron mahsulot/xizmatga egalik qilish yoki undan foydalanish huquqining bir shaxsdan ikkinchi shaxsga o’tishi natijasi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, elektron tijorat E-biznesning alohida holatidir.