Mustaqil ish
Reja:
1.Angliya bankining rivojlanish tarixi
2.Markaziy bank vakolatlarini kengaytirish
3.Bugungu kunda Angliya bankini vazifalari
4.Davlatning pul kredit siyosati
5.Xulosa
Biz allaqachon inglizlarning rivojlanishini hisobga olgan holda Angliya Banki tarixining
ko’p qismini yoritgan edik moliya tizimi umuman. Esingizda bo’lsa, u 1694 yilda tashkil
etilgan xususiy kompaniya va boshidanoq davlat banki sifatida faoliyat yuritgan.
Masalan, 1718 yilda u davlat qimmatli qog’ozlarini chiqarishni nazorat qilishni va
xaridorlardan mablag’larni yig’ishni boshladi.Biroq, hukumat bilan yaqin aloqada
bo’lishiga qaramay, bank o’z faoliyatining dastlabki 100 yilida tijorat banki vaz
ifasini
ham bajardi. U omonatlarni qabul qilgan, banknotalar chiqargan, veksellarni yozib
olgan va qarzlar bergan. U o’sha davrdagi boshqa banklardan faqat o’z maqomi bilan
farq qilar edi: shunday edi aktsiyadorlik jamiyati, har qanday miqdordagi investorlar
uchun aktsiyalarga obuna bo’lishini e’lon qilishi mumkin bo’lgan, boshqa banklar esa
ko’pi bilan oltita hamkor bilan cheklangan sheriklik edi. Bu Angliya bankining ancha
ko’p kapitalga ega bo’lishini anglatardi, bu esa uning xususiy banklarga qaraganda
tezroq o’sishiga imkon berdi, shu bilan birga barqaror va ishonchli tashkilot bo’lib
qoldi. Tez orada u mamlakatning eng yirik bankiga aylandi.
Markaziy bank vakolatlarini kengaytirish
Angliya bankining markaziy bank sifatidagi mavqei u ma’lum vakolatlarni
o’z
zimmasiga olgani yoki berganligi sababli mustahkamlandi. Mamlakatdagi eng yirik
bank sifatida Angliya banki kichikroq xususiy banklar tomonidan naqd pul zaxiralarini
xavfsiz saqlash uchun foydalanila boshlandi; u oxir-oqibat banklar bankiga aylandi.
Keyinchalik bu eng oddiy banklararo hisob-kitob tizimlarining rivojlanishiga yordam
berdi. Inqiroz davrida xususiy banklar, albatta, omonatchilarning mablag’larni to’lash
bo’yicha talablarini qondirish uchun o’z zaxiralarini depozitlardan olib qo’yishga
maj
bur bo’ldilar. Agar ularning zaxiralari omonatchilar oqimining oldini olish uchun
etarli bo’lmasa, xususiy bankning oxirgi qutqaruvi Angliya Bankidan yordam so’rash
edi. Bu, o’z navbatida, agar Bankdan juda ko’p so’ralsa, muammo tug’dirishi mumkin
katta su
mmalar... Biroq, hozirgacha Angliya banki o’zining barcha vazifalarini
bajarishga muvaffaq bo’ldi moliyaviy majburiyatlar... Shunday qilib, u bank tizimi
uchun “oxirgi chora” kreditoriga aylandi.
XIX asr boshidan banknotlar muomalasi Angliya banki nazorati ostida jamlana
boshlaganini aytgan edik.
Eng muhimi qonunchilik akti 1844 yildagi Bank imtiyozlari to’g’risidagi qonun bo’lib,
bugungi kunda biz ko’rib turganimizdek, Angliya bankining asosini tashkil etdi. Mazkur
qonunga muvofiq, Bank ikkita alohida bo‘l
im: banknotlarni muomalaga chiqarishga
mas’ul bo‘lgan emitent bo‘limi va bank faoliyatining barcha boshqa jihatlari uchun
mas’ul bo‘lgan bank bo‘limiga qayta tashkil etildi. Bu banknotlarning muomalaga
chiqarilishi ustidan toʻgʻri nazorat oʻrnatishga beril
gan ahamiyat asosida amalga
oshirildi (koʻrib turganimizdek, bu chora umuman pul massasini nazorat qilish usuli
sifatida muvaffaqiyatsizlikka uchradi). Bank har ikki bo’limning balanslarini o’z ichiga
olgan har hafta bank hisobotini nashr etishi kerak edi. Nashr har chorshanba kuni bir
xil ko’rinishda chiqishda davom etmoqda, garchi Bankning ishi hozir shu qadar
murakkabki, uni faqat ikkita bo’lim bajara olmaydi.
Milliylashtirish
1946-
yilda Angliya banki milliylashtirildi va uning kapitali davlatga oʻtdi.Sh
unga
qaramay, milliylashtirish bankning taʼsis maqomiga deyarli taʼsir koʻrsatmadi. Bank
boshqaruvi avvalgidek gubernator, gubernator o‘rinbosari va 24 nafar direktordan
iborat bo‘lgan direktorlar kengashiga ishonib topshirildi, ularning barchasi hozir
hukumat tomonidan tayinlanadi. Ajablanarlisi shundaki, Angliya banki 1946 yilgacha
davlat organi sifatida mavjud bo’lib, o’z lavozimini tayinlashdan qochadi. Mansabdor
shaxslar qarori bilan davlat hokimiyati.
Bugungi kunda Angliya bankining vazifalari
Angliya Bankining vazifalari va bugungi kunda uning Buyuk Britaniyaning markaziy
banki rolini aks ettiradi va shuning uchun tijorat banklarinikidan sezilarli darajada farq
qiladi. Markaziy bankning roli asosan tartibga solish orqali hukumatga mamlakat
iqtisodiyotini nazorat qilishda yordam berishdan iborat pul tizimi... Vaziyat shundayki,
bank muayyan pul-kredit siyosatini yuritishi talab qilinadi va bankning mustaqil faoliyat
erkinligi tobora cheklanadi. Shuni ta’kidlash kerakki, Bank 1946 yilda berilgan
ko’rsatmalarni bajarish uchun ma’lum vakolatlarga ega bo’lsa
-da, shunga qaramay, u
hech qachon o’z vakolatlarini amalga oshirishga ehtiyoj sezmagan: barcha masalalar
bank jamoasi bilan hamkorlikda hal qilingan.
Milliy valyuta emissiyasi
Ma’lumki, Angliya Banki hozirda deyarli barcha Britaniya valyutalari muomalasiga
mas’ul bo‘lib, banknotlarni chiqarishga vakolatli yagona Britaniya bankidir. Jadvalda
ko’rsatilgan Angliya Bankining balansi bo’yicha haftalik hisobot. 2.4 zamonaviy
ekanligin
i ko’rsatadi pul masalasi ishonchli xarakterga ega; banknotlar va tangalar
uchun garov sifatida xizmat qiluvchi emitent bo‘limining aktivi davlat va boshqa
qimmatli qog‘ozlardan iborat. Milliy valyuta U endi oltin yoki kumush bilan
ta’minlanmaydi. Banknotl
arning muomalaga chiqarilishini amalga oshirishda bank
ushbu bo’limning agenti sifatida faoliyat yurituvchi Davlat g’aznachiligi (Moliya
vazirligi) tomonidan unga berilgan ko’rsatmalarga amal qiladi. Bank emissiya darajasini
o’z xohishiga ko’ra o’zgartiris
h huquqiga ega emas.Davlat banki
Chunki Bank hozirda ishlab chiqarmaydi tijorat operatsiyalari, uning shaxsiy yoki biznes
hisoblari yo’q –
bir nechta istisnolardan tashqari, uning xodimlarining shaxsiy hisoblari.
Ammo bank davlat organlarining hisobvaraqlarini yuritadi va bu hisoblar haftalik
balansda depozitlar sarlavhasi ostida ko’rsatiladi. Davlat organlari... Agar bu qoldiq
ahamiyatsiz bo’lsa, demak, hukumat o’z tushumlari va xarajatlarini g’azna
veksellaridan foydalangan holda muvozanatlashtirmoqda va bank hisobvaraqlaridagi
umumiy vaqtinchalik erkin likvidlikni minimallashtirmoqda. Hukumat, shuningdek,
qisqa muddatli G’aznachilik veksellarini moliyalashtiradi, garchi vaqti
-vaqti bilan Bank
hukumatga to’g’ridan
-
to’g’ri qisqa muddatli kreditlar beradi. D
avlat depozitlari
ko’rsatkichi shuningdek Departamentning dividend hisoblarini ham o’z ichiga oladi
davlat qarzi; davlat qarzini boshqarish Angliya banki funksiyalarining bir qismidir.
Davlat qarzini boshqarish
Davlat qarzi umumiy hisoblanadi qarz mablag’lari o’z xarajatlarini moliyalashtirish
uchun hukumat tomonidan olinadi. Shaxsiy odam kabi, ko’pchilik oddiy harakatlar
Davlat o’z daromadlari hisobidan moliyalashtiradi –
asosan barcha xilma-xillikdagi
soliqlar
–
lekin ba’zida boshqa turdagi xarajatlar kel
ib chiqadi, masalan, urushlar,
kapital qurilish va hokazo, bir xil manbadan olish mumkin bo’lmagan katta
mablag’larni talab qiladi. Keyin hukumat investorlardan, odatda, ichki, lekin ba’zan
chet eldan ham qarz oladi. Qoidaga ko’ra, pul olishda hech qanday
qiyinchiliklar
bo’lmaydi, chunki davlat hukumati o’z qarzlarini to’lay olmasligini tasavvur qilib
bo’lmaydi.
1986 yil oktyabr oyida g. Umumiy qiymat to’lanmagan davlat qarzi 145,632 million
funt sterlingni tashkil etdi. St., shundan 2909 million funt. Xorijiy valyutadagi qarzni
hisobga olgan. Sterling qarzi quyidagi komponentlarni o’z ichiga oladi.
Davlat qimmatli qog’ozlari uzoq muddatli davlat qarzidir. Ular sotiladi Birja bu erda
ular oltin qirrali davlat obligatsiyalari sifatida tanilgan. Uzoq muddatli kredit kerak
bo’lganda, hukumat investorlarni o’zi chiqarmoqchi bo’lgan yangi qimmatli
qog’ozlarga obuna bo’lishni taklif qiladi. Yangi emissiya shartlari oldindan e’lon qilinadi
–
boshqacha aytganda, qancha qimmatli qog‘ozlar sotuvga qo‘yilishi, investorl
arga
to‘lanadigan foiz stavkasi qancha bo‘lishi, shuningdek, to‘lov muddati ma’lum.
Doimiy obligatsiyalar belgilangan muddatga ega emas va hukumat ularni qulay vaqtda
sotib olish yoki qarzni cheksiz muddatga uzaytirish huquqini o’zida saqlab qoladi.
Hozirgi vaqtda muddatsiz obligatsiyalar odatda chiqarilmaydi (ular investorlarga mos
kelmaydi), lekin ko’pgina zamonaviy davlat qimmatli qog’ozlari sotib olish amalga
oshiriladigan davrni ko’rsatadi va aniq sana hukumatning ixtiyorida.
Obligatsiyalar
bo’yicha foi
z stavkasi chiqarilish vaqtidagi amaldagi foiz stavkalari bilan
raqobatbardosh bo’lishi kerak. Odatda, doimiy foiz stavkasi obligatsiyaning butun
muddati uchun to’lanadi, garchi yaqinda o’zgaruvchan yoki suzuvchi stavkalar joriy
qilingan bo’lsa
-da. Muayyan
qimmatli qog’ozning nomi yuqoridagi ma’lumotlarning
ko’p qismini o’z ichiga oladi, shuningdek, kreditni tashkil etgan hukumat idorasi
ko’rsatmasi bilan birga, masalan, G’aznachilik obligatsiyasi 8,25% 1987
-1990.
Angliya Banki ushbu obligatsiyalarni boshqa
radi, jumladan, foiz to’lovlarini o’tkazish va
hatto to’lov muddati tugashi bilan ham asosiy qarzni to’lash. Shuningdek, u yangi
obligatsiyalar chiqaradi va yangi emissiya muddati haqida xabar beradi, ular
qo’shimcha davlat xarajatlari uchun kapitalni jalb
qilish yoki oddiygina muomalada
bo’lishi kerak bo’lgan mavjud qimmatli qog’ozlar bo’yicha to’lovlarni moliyalashtirish
uchun mablag’larni jalb qilish uchun o’tkaziladi. Oxirgi maqsad bozor darajasini diqqat
bilan kuzatishni o’z ichiga oladi. Foiz stavkalari... Foiz stavkalari yuqori bo’lganda, yangi
emissiyalar qisqa muddatli obligatsiyalar bilan cheklanadi, chunki hukumat uzoq
muddatda juda yuqori foiz stavkalarini to’lashga majbur bo’lishi istalmagan. Aksincha,
stavkalar past bo’lganda, uzoq muddatli obl
igatsiyalarga ustunlik beriladi va
qo’shimcha ravishda, bank o’zining potentsial muomala muddatiga etgan har qanday
yuqori foizli qimmatli qog’ozlarni sotib olishni e’lon qiladi. To’lov mablag’lari joriy
(pastroq) foiz stavkalari bo’yicha yangi emissiyalar
dan jalb qilinadi va shu bilan
xarajatlarni tejashga erishiladi, garchi bu holda ma’muriy xarajatlar hisobga olinishi va
qoplanishi kerak.
G’aznachilik veksellari. Ular hukumatning qisqa muddatli qarzini
ifodalaydi. G’aznachilik veksel –
bu hukumatning ma’lum miqdorda pul to’lash va’dasi (
minimal miqdor 10 000 funt sterlingga teng) veksel chiqarilgandan keyin 91 kun
o’tgach. Bu veksellar nominal qiymatidan chegirma (diskont) bilan sotiladi. Xaridor 91
kunlik G’aznachilik vekselini sotib olib, natijada u to’laganidan ko’proq narsani oladi.
Shunday qilib, bu vekselni sotib olish vaqtida hukumatga to’langan summadan foizlarni
olishni tashkil etadi. G’aznachilik veksellari Angliya Banki tomonidan har hafta
hukumat nomidan sotiladi va qisqa muddatli nomutanosibliklarni qoplash uchun
mablag ‘to’plash usuli sifatida foydalaniladi. Davlat daromadlari va xarajatlar.
Buxgalteriya shartnomasi, buxgalteriya hisobi yoki chegirmaga ko’ra, uylar G’aznachilik
veksellarining butun haftalik emissiyasini sotib olish taklifi bilan chiqishadi va shu
sababli hukumat kerakli pulni olishda doimiy kafolatlarga ega.Bozor bo’lmagan
qimmatli qog’ozlar. Ushbu turkumga davlat jamg’arma sertifikatlari, mukofotli
jamg’arma obligatsiyalari, xodimlarning maoshidan oylik ushlab qolish shartnoma
lari
kabi qimmatli qog’ozlar kiradi. Imtiyozli shartlar(Britaniya aholi jamgʻarmalari tizimi,
“maosh olayotganda saqlash” deb ataladi) va boshqalar.Bu qimmatli qogʻozlarning
barchasi xususiy investorlar uchun chiqariladi va “milliy jamgʻarmalar”ni koʻpayti
rish
harakatining bir qismini tashkil qiladi. Ular hukumatga qarzga berilgan mablag’lardir,
lekin oltin qirrali obligatsiyalar va g’azna veksellaridan farqi shundaki, ularni uchinchi
shaxsga qayta sotish mumkin emas. G’azna veksel egasi, agar u vekselni mu
ddati
tugaguniga qadar ushlab turishni istamasa, uni boshqa birovga sotishga haqli; davlat
egasi jamg’arma sertifikati da’vo qilishi mumkin bo’lsa
-
da, bunday tanlov yo’q
muddatidan oldin to’lash agar siz foiz to’lovlarini qurbon qilishga tayyor bo’lsangiz.
Shunday qilib, bankning davlat qarzini boshqarish bo’yicha faoliyati juda murakkab va
uning haftalik hisobotida to’liq aks etishdan uzoqdir.
Davlatning pul-kredit siyosatini amalga oshirish
Ehtimol, Angliya Bankining eng muhim funktsiyasi bu o’zining pul
va kredit siyosatini
yuritishda hukumat agenti sifatida. Pul-kredit siyosati milliy iqtisodiy maqsadlarga
erishish. Bu yerda Bank hukumat va o’rtasida axborot almashishda vositachi sifatida
ishlaydi moliyaviy bozorlar... Boshqa narsalar qatorida, u yig’adi
ko’p miqdorda barcha
moliya institutlari toʻgʻrisidagi oʻz biznesining hajmi, ular kreditlashtirgan iqtisodiyot
tarmoqlari, ularning omonatchilari va boshqalar toʻgʻrisidagi statistik maʼlumotlar.
Bank xodimi sifatida siz kengashga hisobot tayyorlashga duch kelishingiz mumkin.
Bankingizning Angliya Bankiga hisoboti. Yig’ilgan ma’lumotlarning aksariyati Angliya
Bankining choraklik hisobotida nashr etilgan.
Bank o‘zining boshqa bank va moliya institutlari ustidan ta’siri va nazorati tufayli
iqtisodiyotdagi jami pul massasini cheklashi yoki ko‘paytirishi, shu bilan kreditlashni
tartibga solishi mumkin. Nazorat choralarini 9-
bobda batafsil ko‘rib chiqamiz, ammo
hozircha mana bu yerda qisqa sharh mavjud usullar.
Ochiq bozor operatsiyalari. Bank
pul bozorida g’aznachilik veksellarini va davlat
obligatsiyalarini sotib olishi yoki sotishi mumkin. Bu muomaladagi pul massasini
o’zgartirish maqsadida amalga oshiriladi. Ushbu qimmatli qog’ozlarni sotish ortiqcha
xarid qobiliyatini “o’zlashtiradi” va shu
ning uchun muomaladagi pul miqdorini
kamaytiradi va foiz stavkalarini oshiradi. Qimmatli qog’ozlarni sotib olish esa teskari
ta’sir ko’rsatadi.Bunday operatsiya natijasida iqtisodda pul mablag’larining ko’payishi
kuzatiladi.Kredit yaratish jarayonida multi
plikator ta’siri tufayli bunday “manevrlar”
natijasida pul massasiga umumiy ta’sir qimmatli qog’ozlarning sotib olingan yoki
sotilgan narxiga qaraganda ancha yuqori bo’ladi.Bank qimmatli qog’ozlarni sotganda,
masalan, darhol natija pasayishdir bank depozitlari ularning xaridorlari Angliya bankiga
cheklar yozganlarida. Bu banklarning likvidlik koeffitsientlariga bosim o’tkazadi va ular
aktiv va passivning xavfsiz nisbatini saqlab qolish uchun ba’zi kreditlar yoki
overdraftlarni talab qilishga majbur bo’lishi
mumkin. O’z navbatida, bankning bunday
xatti-harakati yana depozitlarni kamaytirishi mumkin, bu esa kreditni yanada
qisqartirishni talab qiladi va muvozanat tiklanmaguncha davom etadi. Ushbu ta’sir
tufayli ochiq bozor operatsiyalari kreditlashni tartibga solishning ayniqsa samarali usuli
hisoblanadi. Hozirgi vaqtda ular bankning pul-kredit operatsiyalarining asosiy
mexanizmi bo’lib xizmat qilmoqda.
Foiz stavkalari. Kredit olish nafaqat uning taklifiga, balki qarzdorlar to’lashi kerak
bo’lgan foiz stavkasida ifodalangan narxiga ham bog’liq. Agar foiz stavkalari ko’tarilsa,
kredit kamroq jozibador bo’ladi va kredit yaratish jarayoni sekinlashadi. Agar stavkalar
tushib qolsa, teskari vaziyat yuzaga keladi. Angliya banki butun bank hamjamiyati
uchun oxirgi chor
a sifatida ishlaganda undiriladigan stavkalarni o’zgartirish orqali foiz
stavkalarining umumiy darajasiga ta’sir qilishi mumkin. U o’rnatgan mashina foiz
stavkalarining butun tuzilishi uchun asos bo’lib xizmat qiladi: boshqa stavkalar doimo
unga moslashishga intiladi. 1981 yilgacha Bank odatda haftada bir marta qanday
stavka olishini e’lon qildi; bu stavka rasmiy diskont stavkasi, keyinchalik esa –
minimal
kredit stavkasi (MCC) deb ataldi. Bank endi e’lon qilinmagan “foiz stavkalari oralig’ida”
ishlamoqda,
chunki u foiz stavkalariga rioya qilish niyatini e’lon qildi, ulardan oshib
ketmaydi. Shunday bo‘lsa ham, Bankning oxirgi instansiya kreditori sifatida mavjudligi
moliya tizimining to‘lov qobiliyatining asosiy kafolati bo‘lib qolmoqda va banklar o‘z
foiz s
tavkalarini Angliya Banki kredit berishga tayyor bo‘lgan stavka asosida belgilashda
davom etmoqda.
Zaxira stavkalari. Siz buni allaqachon bilib oldingiz depozit banki omonatchilarning
talabiga binoan pul mablag’larining kundan
-
kunga to’lanishini ta’minlash
uchun likvid
aktivlar va passivlar o’rtasidagi naqd pul zaxiralarining (yoki likvidlik koeffitsientining)
adekvat nisbatini saqlashi shart. Normning darajasi ehtiyotkorlik va rentabellik
o’rtasidagi kelishuv asosida aniqlanadi. Biroq, Angliya Banki stavka
depozitar banklar
uchun etarli bo’lganidan yuqori bo’lishi kerakligi haqida ko’rsatma berishi mumkin.
Natijada kredit taklifi kamayadi, chunki stavka qancha yuqori belgilansa, kredit yaratish
jarayonida multiplikator effekti shunchalik past bo‘ladi; banklar o’zlari qabul qilgan har
bir depozitning katta qismini zaxirada saqlashga majbur.1971 yildan 1981 yilgacha
Angliya banki banklardan hisob-kitoblarda hisobga olingan aktiv va passiv turlarini juda
aniq belgilab, zahira aktivlari stavkasini belgilangan darajada ushlab turishni talab qildi.
Bu likvidlik darajasining odatiy kontseptsiyasiga investitsiya qilish bilan bir xil emas edi,
chunki u naqd pul zaxiralarini o’z ichiga olmaydi. 1981 yil avgust oyidan boshlab
nazorat chorasi sifatida likvidlikni bevosit
a boshqarish qoʻllanilmadi, garchi barcha
banklar va litsenziyalangan depozitariy institutlar oʻzlarining tegishli majburiyatlarining
0,5 foizini Angliya Bankidagi maxsus ishlamaydigan foizsiz depozit hisobvaraqlarida
saqlashlari shart. Bundan tashqari, ba
nklar likvid aktivlarni belgilangan o’rtacha
ko’rsatkichlarda ushlab turishlari shart. (Biz buni 9
-
bobda ko’rib chiqamiz.)
Maxsus depozitlar. Ular muqobil usul banklarning likvidlik koeffitsientiga ta’siri.
Banklarga Angliya bankiga depozit qo’yish topshir
ilishi mumkin pul ekvivalenti ularning
umumiy majburiyatlarining foizi sifatida ifodalanadi. Ushbu mablag’lar banklar
tomonidan foydalana olmaydi va shuning uchun ularning likvidlik koeffitsientlari hisob-
kitoblariga kiritilmaydi, garchi Bank ushbu mablag’lar bo’yicha foizlarni to’lashi
mumkin. Ma’lumki, maxsus depozitlarga mablag’larni qo’yish talabi zaxira aktivlari
nisbatini belgilash yoki oshirishga teng va xuddi shunday natija beradi.
Qarz konsolidatsiyasi
–
qisqa muddatli davlat qarzining uzoq muddatli qarzga aylanishi.
Angliya banki banklar tomonidan likvidlik koeffitsientlarini hisoblaganda likvid aktivlar
sifatida tasniflangan qimmatli qog’ozlarni qaytarib olishi va ularni hisob
-kitoblarga
kiritib bo’lmaydigan qimmatli qog’ozlar bilan almashtirishi
mumkin. Natija bir xil:
banklarning kredit yaratish qobiliyatining pasayishiga olib keladi, bu esa kreditlarning
kamayishiga olib keladi. Bu amaliyot juda keng tarqalgan emas, chunki bu hukumat
uchun qimmatga tushishi mumkin.
Nazorat tugadi bank ishi... Pul massasi ustidan nazoratni amalga oshirish majburiyati
Angliya bankining umuman bank faoliyatini nazorat qilish majburiyati bilan
chambarchas bog’liq. Bu funktsiyaning ahamiyati 1973
-1974 yillardagi ikkinchi bank
inqirozidan keyin kuchaydi.1987 yilgi bank
qonuni nazorat funksiyasiga ma’lum
maqom berdi (yuqoriga qarang).
Bank direktivalari. Ikkinchi jahon urushi davrida Angliya banki bu borada direktivalar
chiqara boshladi kredit siyosati ular odatda qancha kredit berishlari kerakligi (miqdoriy
direktivalar
) yoki moliyalashtirishni ta’minlash uchun iqtisodiyotning qaysi
tarmoqlariga ustunlik berish kerakligini ko’rsatish orqali (sifat direktivalari). Agar kerak
bo’lsa, ushbu yo’riqnomalar bajarilishi mumkin bo’lsa
-da, Bank hech qachon bunga
muhtoj emas edi,
chunki u o’z maqsadini “nasihat” (Angliya Banki atamasi “do’stlikdan
tashqari” degan ma’noni anglatadi) orqali amalga oshirdi. Bank kredit ta’minotini
nazorat qilishning boshqa usullarini qabul qilgan 1971 yildan beri sifat bo’yicha
direktivalar chiqarilmagan, ammo vaqti-vaqti bilan miqdoriy direktivalar chiqarilishi
davom etmoqda.So’nggi dam olish maskanining qarz beruvchisiAgar London pul bozori
mablag’ yetishmaydi. Angliya banki har doim yordam berishga tayyor. Bunday yordam
bozor tomonidan faqat oxirgi chora sifatida foydalaniladi, chunki bankning foiz
stavkasi boshqa manbadan olingan mablag’lar uchun stavkadan yuqori bo’ladi. Naqd
pul taqchilligi sharoitida banklar diskont uylariga berilgan qisqa muddatli kreditlarni
qaytarishni talab qilishlari kerak va aynan ikkinchisi yordam uchun Angliya Bankiga
murojaat qilishga majbur bo’ladi.
XULOSA:Angliya banki eng qadimgi banklardan hisoblanadi.U Angliya bankiga Bosh ijrochi direktor
rahbarlik qiladi. U hukumat tomonidan tayinlangan boshqa 16 a'zosi bilan direktsiyada o'tiradi. Ular
orasida Bankning 4 ta direktori bor, qolgan 12 kishi yirik xoldinglar va kompaniyalar egalari yoki
menejerlari.Bank ishi bilan bog'liq muhim masalalarni muhokama qilish va hal qilish uchun direktsiya
oyiga kamida bir marta yig'ilishi kerak. Mavjud masalalar va ish lahzalari g'aznachilik qo'mitasi
tomonidan belgilanadi. G'aznachilik 5 direktor, menejer va uning o'rinbosaridan iborat.
Tayyorladi: Qosimov Javohir
MMT89dan
Do'stlaringiz bilan baham: |