Reja: Akademik litseylarning ta’lim yo’nalishlari bo’yicha mazmuni



Download 51,67 Kb.
bet7/9
Sana31.12.2021
Hajmi51,67 Kb.
#243338
1   2   3   4   5   6   7   8   9
 Frenel biprizmasi. U ikkita bir xil, asoslari yopishtirilgan prizmalardan iborat (8- rasm). S 

manbadan  chiqayotgan  yorug’lik  biprizmadan  sinib  o`tib,  go`yoki  S

1

  va  S

2

  mavhum 

manbalardan  chiqayotgan  kogerent  to`lqinlar  sifatida  E  ekranda  interferensiya  manzarasini 

hosil qiladi. 

 

8-rasm 



 

19 



 Yupqa  pardada  interferensiya.  Kundalik  hayotimizda  yupqa  shisha  plastinkada,  sovun 

pardasi  va  shunga  o`xshash  pardalarda  interferensiya  hodisasi  (turli  ranglarning  tovlanishi) 

kuzatiladi.  

 

 



9-rasm 

 

9-rasmda d qalinlikli yupqa parda ko`rsatilgan. nuqtaga o`tkazilgan perpendikular bilan 



 

burchak  hosil  qilib  SA  nur  tushmoqda.  Bu  nur  A  nuqtada  qisman  qaytib,  AE  yo`nalishda 



harakatlanadi. Qisman singan nur nuqtadan  yana qaytadi va pardadan chiqib,  AE ga parallel 

CD  yo`nalishda  harakatlanadi.  AE  va  CD  nurlar  bitta  SA  nurdan  hosil  bo`lgani  uchun  ham 

kogerent  bo`ladi  va  interferensiyaga  kirishishadi.  Shuni  ta'kidlash  lozimki,  qaytgan  yorug`lik 

nurining to`lqin uzunligi  

2



 ga o`zgaradi, ya'ni yo`l farqiga  

2



 qo`shiladi. Boshqacha aytganda, 

qaytgan yorug`lik to`lqini fazasini 



 



 ga o`zgartiradi. 

Yupqa pardada interferensiya quyidagi ifodalar yordamida aniqlanadi. 

Maksimumlar sharti: 

 

2

sin



2

2

2



2

2









n

d

k

    (1) 

Minimumlar sharti: 

2

sin



2

2

)



1

2

(



2

2









n



d

k

             (2) 

Tushayotgan yorug’likning tarkibiga qarab, (1) shartga binoan, turli xil rangli interferensiya 

yo’llari kuzatilishi mumkin. 

 Nyuton  halqalari.  Yassi-parallel  plastinka  ustiga  katta  radiusli  (  R=10-100m)  yassi-qavariq 

linza  qo`yilgan  bo’lsin  (10-  a  rasm).  Bu  holda  teng  qalinlikli  yo’llar  halqalar  ko`rinishida 

bo’lib, ularga Nyuton halqalari deyiladi. Linzaga monoxromatik yorug’lik tushayotgan bo’lsa, havo 

qatlamining  yuqori  va  quyi  qatlamlaridan  qaytayotgan  to’lqinlar  o`zaro  interferensiyaga 

kirishadi. Qaytgan yorug’lik uchun qorong`i halqalarning radiuslari 

 



kR

r

q



 



(3)  

ifoda  bilan  aniqlanib,  markazda  qora  dog`  bo`ladi  (10-  b  rasm).  Bu  yerda  k=  0,  1,  2,  ...  - 

halqalarning tartib raqami. Yorug` halqalarning radiuslari 

 



2

1

2





R

k

r

yo



       (4) 

 

20 


kabi aniqlanadi. Bu yerda k = 1, 2, 3, ... - yorug` halqalarning tartib raqamlari. 

Qaytgan  va  o`tgan  yorug`liklarning  optik  yo`l  farqlari   

2



  ga  farq  qilgani  uchun  ham, 

ulardagi maksimum va minimumlarning o`rni almashadi. Boshqacha aytganda, o`tgan yorug`lik 

uchun (3)  ifoda yorug`, (4) ifoda qorong`i halqalarning radiuslarini aniqlaydi. 

 


Download 51,67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish