Reja: 1 Neft va gazni temir yo’l orqali tashishni tashkil qilish

4.2) Gaz mahsulotlarini quvurda transport qilish
Magistral gazoprovod tabiiy yoki hamrox neft gazlarini gaz yoki 
neft konlaridan isteʼmolchilarga tashishga moʼljallangan qurilmalar 
majmuidir.
Magistral gazoprovodlarning uzunligi bir necha oʼn kilometrdan 
bir necha ming kilometrga yetishi mumkin. Ularning diametri 150 
dan 1000 mm gacha boʼlishi mumkin. Gazoprovod boʼyicha 
gazlarning harakat qatlam bosimi yoki gazoprovod boʼyicha 
joylashtirilgan kompressor stantsiyasi yordamida amalga oshiriladi. 
Magistral gazoprovod murakkab qurilmalardan tashkil topgan va 
ular tarkibiga quyidagilar kiradi:
- bosh qurilma;

---

- poʼlat truboprovod tarmoqlari bilan;
- kompressor stantsiyasi;
- gaz taqsimlash stantsiyasi;
- liniyali taʼmirlash uyi va falokat taʼmirlash punkti;
- liniyali va statsionar aloqa qurilmasi;
- katodli, protektorliva drenajli himoyalash qurilmasi;
- qoʼshimcha qurilmalar.
- bosh qurilmadan keyin tozalangan va quritilgan gaz magistral 
gazoprovodga oʼtadi. Magistral gazoprovod oʼzgarmas va 
oʼzgaruvchan diametrga ega boʼlishi mumkin. Ular bir trassa boʼyicha 
parallel yotqizilgan bir yoki bir-necha gazoprovodlardan tashkil 
topishi mumkin. Gazning ishchi bosimiga qarab magistraal 
gazoprovod past, oʼrtacha va yuqori bosimgacha (64 kg/sm2) boʼlishi 
mumkin. 
- trassa boʼyicha gazoprovodning ayrim joylarini toʼxtatish uchun 
har 20-25 km da toʼxtatish armaturasi (liniyali kran yoki lukidon) 
oʼrnatiladi. Undan tashqari toʼxtatish qurilmalari gazoprovodlarning 
hamma tarmoqlariga ham oʼrnatiladi. Liniyali kran yaqiniga puflash 
(produvka) svechasi joylashadi. Gazoprovod trassa boʼyicha har 20-25 
km da liniyali taʼmirlash uyi joylashadi.
- daryo botqoqlik, sunʼiy qurilmalar, ogʼir iqlimiy sharoitlar 
mavjud boʼlganda liniyali taʼmirlash uyi koʼproq (zichroq) 
joylashtiriladi. Liniyali taʼmirlovchilar yaqin kompressor stantsiyalar 
bilan telefon orqali aloqada boʼladi. Quvurlar metallarini 
korroziyadan himoyalash uchun katod yoki protektor himoyalashlar, 
tokdan himoyalash uchun esa elektrodrenaj himoyalash usuli 
qoʼllaniladi.
- gazlarning haydash xizmatini tashkil etish uchun gazoprovod 
boʼyicha selektor yoki yuqori chastotali aloqa qurilmasi oʼrnatiladi. 
Odatda, gazoprovod va uning tarmoqlari gaz taqsimlash stantsiyalari 
bilan tugallanadi.