Reja 1 Ilk diniy tasavvurlar

a) dushmanga ziyon-zahmat yetkazish sehrgarligi ;
b) harbiy sehrgarlik ;
c) muhabbat sehrgarligi ;
d) davolash sehrgarligi ;
e) ob-havo sehrgarligi ;
f) xo’jalik sehrgarligi ;
a) Dushmanga ziyon-zahmat yetkazish sehrgarligining mohiyati turli xatti-harakatlar orqali g’ayritabiiy yo’l bilan o’z dushmaniga ziyon yetkazishdan iborat. Insoniyat tarixida dushmanga ziyon-zaxmat yetkazish sehrgarligi turli xalqlar tomonidan qo’llanilgan bo’lib, ibtidoiy davrlardan boshlab dushmanga ziyon-zaxmat yetkazish sehrgarligi bilan shug’ullanayotgan odam o’z qurolini dushmani bor tomonga qaratib, dushmaniga zarar yetkazish maqsadida turli duolar o’qigan, muayyan xatti-harakatlarni amalga oshirgan. Dushmanga ziyon-zaxmat yetkazish sehrgarligining yana bir boshqa ko’rinishida dushmaniga zarar yetkazmoqchi bo’lgan sehrgar dushmani yegan ovqatning qoldiqlarini, sochining tolasini, buyumining bir parchasini, tashlagan tirnog’ini, oyog’ining izini topib, so’ngra ularni o’zi sehrli deb hisoblagan moddalarga aralashtirib, uni yoqib yuborgan yoki suvga cho’ktirgan, yoki chiritib yuborish uchun bir joyga yashirib qo’yib, dushmaniga shu yo’l bilan zarar yetkazishga harakat qilgan. Dushmanga ziyon-zaxmat yetkazish sehrgarligida ba’zi marosimlarni bajarish yarim yillab davom etib, bunda topib kelingan dushmanning narsasiga sehr bilan shikast yetkazish yarim yil davom etsagina dushman kasalga yo’liqadi va o’ladi deb hisoblashgan. Ba’zi xalqlarda esa dushmaniga zarar yetkazish uchun ularning qadam izlariga o’t qo’yib yuborishning o’zi yetarli bo’lgan. Boshqa odamga zarar yetkazish odamning o’ziga tegishli narsa orqali amalga oshirilganligi uchun turli xalqlarda tirnoq, soch, tish, bolalarning kesilgan kindigini to’g’ri kelgan joyga tashlab ketmay, ularni ehtiyotlash, saqlab qo’yish, yashirib qo’yish, boshqalarning qo’li yetmaydigan joyga ko’mib qo’yish odatlari vujudga kelgan. Sehrgarlik orqali boshqa birovga zarar yetkazishda sehrgar bevosita odamning o’ziga zarar yetkazmasdan, balki insonga tegishli bo’lgan muayyan buyum, tirnoq, soch, suyak, qurol, odamning tasviri orqali boshqa birovga zarar yetkazishga harakat qiladi. Sehrgarlikning kuchi - mohiyati ham ana shundadir. Odamlar boshqa birovga zarar yetkazishda odam nigohining “sehriga” ham qattiq ishonganlar. Keyinchalik turli xalqlar va dinlarda ko’z tegishiga taalluqli bo’lgan ma’lum qarash hamda tasavvurlar ham shakllangan. Dushmanga ziyon-zaxmat yetkazish sehrgarligining marosimlari yashirin ravishda o’tkazilib, uning asosiy tig’i yakka-yakka olingan dushmanga qarshi qaratilgan edi.