Reja:  Tarix faning bilish ob’ekti

---

Mavzu: Tarix faning predmeti. 

Reja: 

1. Tarix faning bilish ob’ekti 

2. Tarix fanining ijtimoiy vazifalari. 

3.Tarix faning tadqiqot predmeti. 
Tarix fanining bilish obyekti - insoniyat tarixining 
barcha davrlarida sodir bo'lgan voqealar, jarayonlar, 
voqeliklar (ko‘rinishlar) ning majmuasidir. “Bilish 
obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik yotadi. 
Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil etuvchi 
barcha jamiyatlar majmuidir. 
“Bilish obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik 
yotadi. Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil 
etuvchi barcha jamiyatlar majmuyidir. Tarix fanining 
predmeti - bu vaqt va makondagi shakllanishidan to 
tanazzulga uchrab tugagungacha b o ig an 
jarayonlarni boshdan kechirgan aniq va konkret 
jamiyat bo‘lib, umumiy yaxlit holda hamda uni tashkil 
qiluvchi barcha tarkibiy tuzilmalari va qismlari, 

---

shuningdek bu jamiyatning boshqa aniq va konkret 
jamiyatlar bilan o‘zaro munosabatlaridir 

≪
Tarixiy bilishning asosiy maqsadi — obyektiv va xolis, 
tizimli, konkret jamiyatning taraqqiyotidagi tarixiy 
jarayon haqidagi konkret bilimga va ilmiy jihatdan 
asoslanilgan tarixiy haqiqatga erishish.
Tarixiy bilish nazariyasida metodologiya ma’lum bir 
faoliyatning aniq maqsadlari va yo‘nalishlarini 
belgilaydigan falsafiy tamoyillar va umumiy 
qoidalarning majmuasi sifatida namoyon bo‘ladi. 
Tarix fanining ijtimoiy vazifalari ham mavjud bo‘lib, 
tarix fani quyidagi ijtimoiy vazifalarni bajaradi:

Ijtimoiy xotira vazifasi. Ijtimoiy xotira - bu 
o‘tmishdagi barcha ajdodlar hayot tajribalarining 
xotirada jamlanishi va saqlanishidir. 
2. Ilmiy bilish vazifasi.

---

3. Tarbiyaviy vazifa. 
4. G ‘oyaviy-siyosiy vazifa. Bu vazifa har doim 
ham tan olinavermaydi.
Tarix fani o ‘zining asosiy maqsadiga erishish 
jarayonida quyidagilarga ilmiy zamin yaratadi:
— pozitiv ijtimoiy o ‘z -o ‘zini anglashni 
shakllantirishga; 
— konkret jamiyatning taraqqiyotini oldindan taxmin 
qilishga;
— jamiyat taraqqiyotini va uning alohida sohalari va 
jarayonlarini boshqarishga. 
Tarix fani alohida mustaqil fan sohasi sifatida dastlab 
qadimgi Yunonistonda shakllangan. Bizga bugungi 
kunda tushunarli bo’lgan “tarix” so‘zi qadimgi yunon 
tilida “qidirish”, “izlash” kabi ma’nolarni anglatgan va 
bu tushuncha ostida Gerodotning o ‘tmish haqidagi 
yozma hikoyalari tushunilgan.

---

Tadqiqot predmetining tushunchasi va ohiyatidan 
kelib chiqqan holda o'tmishni o'rganishga yo'naltirilgan 
sivilizatsion, 
ijtimoiy-iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik, demografik kabi 
bir qator yondashuvlar mavjud. Bu shundan dalolat 
beradiki, tarix fanida tadqiqot predmetiga va uning 
tadqiqiga nisbatan aniq belgilangan yoki ayni bir 
o'zgarmas andozaga solingan yagona yondashuv bilan 
cheklanib qolinmagan.
Aynan ana shu holatdan o'tmishga 
aylangan tarixiy voqelikka nisbatan yoki ayni 
kunlardagi jara-yonlarni o ‘rganishga nisbatan 
qoMlaniladigan tadqiqot jarayonining tarkibiy qismi 
bo’lgan “obyekt” tushunchasi hamda tadqiqot 
obyektining tarkibiy qismi sanalgan tadqiqot 
“predmeti” tushunchasi kelib chiqadi. Ayrim 
holatlarda ularning bir-biriga mos kelmasligi tarixiy 
bilishning 
xususiyati 
bilan 
bog’liqdir. 
http://hozir.org
 

---

Adabiyotlar
1.
Abduhamid Nurmomnov “O’bek 
tilshunosligi tarixi” Toshkent 
“o’zbekiston”2002. 
2.
Y . Abdullayev “Birinchi o’zbek alifbosi” 
O’zbekiston adabiyoti va san’ati gazetasi, 
1991-y. 
3.
Polvonov E. D.