Mavzu: Tarix faning predmeti.
Reja:
1. Tarix faning bilish ob’ekti
2. Tarix fanining ijtimoiy vazifalari.
3.Tarix faning tadqiqot predmeti.
Tarix fanining bilish obyekti - insoniyat tarixining
barcha davrlarida sodir bo'lgan voqealar, jarayonlar,
voqeliklar (ko‘rinishlar) ning majmuasidir. “Bilish
obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik yotadi.
Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil etuvchi
barcha jamiyatlar majmuidir.
“Bilish obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik
yotadi. Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil
etuvchi barcha jamiyatlar majmuyidir. Tarix fanining
predmeti - bu vaqt va makondagi shakllanishidan to
tanazzulga uchrab tugagungacha b o ig an
jarayonlarni boshdan kechirgan aniq va konkret
jamiyat bo‘lib, umumiy yaxlit holda hamda uni tashkil
qiluvchi barcha tarkibiy tuzilmalari va qismlari,
shuningdek bu jamiyatning boshqa aniq va konkret
jamiyatlar bilan o‘zaro munosabatlaridir
≪
Tarixiy bilishning asosiy maqsadi — obyektiv va xolis,
tizimli, konkret jamiyatning taraqqiyotidagi tarixiy
jarayon haqidagi konkret bilimga va ilmiy jihatdan
asoslanilgan tarixiy haqiqatga erishish.
Tarixiy bilish nazariyasida metodologiya ma’lum bir
faoliyatning aniq maqsadlari va yo‘nalishlarini
belgilaydigan falsafiy tamoyillar va umumiy
qoidalarning majmuasi sifatida namoyon bo‘ladi.
Tarix fanining ijtimoiy vazifalari ham mavjud bo‘lib,
tarix fani quyidagi ijtimoiy vazifalarni bajaradi:
Ijtimoiy xotira vazifasi. Ijtimoiy xotira - bu
o‘tmishdagi barcha ajdodlar hayot tajribalarining
xotirada jamlanishi va saqlanishidir.
2. Ilmiy bilish vazifasi.
3. Tarbiyaviy vazifa.
4. G ‘oyaviy-siyosiy vazifa. Bu vazifa har doim
ham tan olinavermaydi.
Tarix fani o ‘zining asosiy maqsadiga erishish
jarayonida quyidagilarga ilmiy zamin yaratadi:
— pozitiv ijtimoiy o ‘z -o ‘zini anglashni
shakllantirishga;
— konkret jamiyatning taraqqiyotini oldindan taxmin
qilishga;
— jamiyat taraqqiyotini va uning alohida sohalari va
jarayonlarini boshqarishga.
Tarix fani alohida mustaqil fan sohasi sifatida dastlab
qadimgi Yunonistonda shakllangan. Bizga bugungi
kunda tushunarli bo’lgan “tarix” so‘zi qadimgi yunon
tilida “qidirish”, “izlash” kabi ma’nolarni anglatgan va
bu tushuncha ostida Gerodotning o ‘tmish haqidagi
yozma hikoyalari tushunilgan.
Tadqiqot predmetining tushunchasi va ohiyatidan
kelib chiqqan holda o'tmishni o'rganishga yo'naltirilgan
sivilizatsion,
ijtimoiy-iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik, demografik kabi
bir qator yondashuvlar mavjud. Bu shundan dalolat
beradiki, tarix fanida tadqiqot predmetiga va uning
tadqiqiga nisbatan aniq belgilangan yoki ayni bir
o'zgarmas andozaga solingan yagona yondashuv bilan
cheklanib qolinmagan.
Aynan ana shu holatdan o'tmishga
aylangan tarixiy voqelikka nisbatan yoki ayni
kunlardagi jara-yonlarni o ‘rganishga nisbatan
qoMlaniladigan tadqiqot jarayonining tarkibiy qismi
bo’lgan “obyekt” tushunchasi hamda tadqiqot
obyektining tarkibiy qismi sanalgan tadqiqot
“predmeti” tushunchasi kelib chiqadi. Ayrim
holatlarda ularning bir-biriga mos kelmasligi tarixiy
bilishning
xususiyati
bilan
bog’liqdir.
http://hozir.org
Adabiyotlar
1.
Abduhamid Nurmomnov “O’bek
tilshunosligi tarixi” Toshkent
“o’zbekiston”2002.
2.
Y . Abdullayev “Birinchi o’zbek alifbosi”
O’zbekiston adabiyoti va san’ati gazetasi,
1991-y.
3.
Polvonov E. D.
Do'stlaringiz bilan baham: |