Reja:  Suvning kimyoviy tarkibi



REJA: 



Suvning kimyoviy tarkibi. 



Suvning xususiyatlari. Diffuziya hodisasi. 



Tirik organizmlar uchun suvning ahamiyati. 

 



Suv fizikaviy-kimyoviy modda sifatida unda 

uchraydigan gidrobiontlar hayotiga doimo 

ta’sir ko’rsatib turadi. Suvning molekulasi 

ikki atom vodorod va bir atom kisloroddan 

iborat. Suvning 36 xili bo’lib, shundan 9 tasi 

tabiatda uchraydi. Suvda erigan mineral 

tuzlarning gidrobiontlar hayotida ikki 

tomonlama mohiyati bor. Birinchi tomoni suv 

organizmlari o’zlarining hayot faoliyatida 

turli birikmalardan foydalanadi. Ularga azot, 

fosfor, kremniy, temir, kalsiy, magniy va 

boshqa elementlar tutuvchi birikmalar kirib 

ular o’simliklar tanalarining tuzilishiga xizmat 

qiladi. shunday elementlar biogenlar deb 

ataladi.  

 



Vodorod va kislorod  

atomlari bir-biri  

bilan kovalent  

qutbli bog’lari bilan 

bog’langan   

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Tirik hujayraning osmotik 

bosimi unda o’tadigan 

kimyoviy jarayonlarga 

bog’liq. Eriydigan 

moddalarning 

erimaydigan moddalarga 

aylanishi monomer 

molekulalardan polimer 

molekulalarning hosil 

bo’lishi osmotik bosimni 

pasaytiradi. Teskari 

jarayon uni ko’taradi. 



Hujayra qobig’I yarim o’tkazuvchi 

membrananing faqat ayrim xosslariga 

bo’ysunadi. Suvda erigan barcha moddalar 

uchun u o’tmaydi va hujayra ichidagi 

kattaligi umumiy moddalariga miqdori 

miqdoriga bog’liq bo’lmasdan hujayra 

shirasida erigan ularning ayrim 

konsentratsiyasigagina bog’liq bo’ladi. 

Hujayraga suvning ortiqcha kirishi ichki 

hujayraning osmatik bosimining ortishiga va 

hujayra funksiyasining buzilishiga hamda 

hujayra qobig’I yorilib nobud bo’lishiga olib 

keladi.    

 



Suv tirik 

organizmlarning 

yashashi uchun mihim 

ahamiyatga ega. 

Chunki har qanday 

hayvon, o’simlik va 

kishilarning hujayra 

va to’qimalarida 

ma’lum miqdorda suv 

bor. O’simlik va 

hayvonlar 

organizmida suvning 

miqdori 50-98% gacha 

bo’ladi. Inson 

vaznining 70% suvdan 

iborat.  



Yer kurrasida suv qatlami sayyoramizda termik 

rejimni tartibga solib turadi. Okean va 

dengizdagi suvlar quyoshdan kelayotgan 

issiqlikni to’plab, qishda uning atrofini juda ham 

sovushidan saqlab turadi. Atmosferadagi suv 

bug’lari esa quyosh radiatsiyasini filtri 

hisoblanadi.  



Sayyoramizdagi umumiy suvning miqdorini 1,65% ni 

muzliklardagi suv tashkil qiladi. muzliklarda 24 

mln km3 suv to’plangan bo’lib, bu dunyadagi 

chuchuk suvning 85% tashkil etadi. Hozirgi vaqtda 

iflos oqova va chiqindi suvlarni tozalashda bir 

qator uslublardan foydalanilmoqda. Bulardan eng 

muhimlari mexanik, kimyoviy, elektroliz, biologik 

tozalash uslublaridir. 



Suv havzalarining neft moyi bilan ifloslanishi 

juda xavflidir. Neft moyi suv yuzasini qoplab, 

suvga kislorodni o’tishini qiyinlashtiradi. 

O’simlik va hayvonlarni ekologik sharoitini 

yomolashtiradi. Har yili dunyo okeaniga 2-10 

mln tonna neft tushadi. Bir tonna 12 km3 suv 

yuzasida moy pardasini qiladi.  



To’raqulov Yo. Bioximiya 



Valixonov M. Bioximiya 



Qosimov A. Qo’chqorov X. Teshaboyev S. 

Bioximiya