Registr deb

---

Registr deb 

Registr deb 

axborotni qabul qiluvchi

, 

saqlovchi

, murakkab bo'lmagan o'zgartirishlar (chapga va o'nga 

surish)ni 

amalga oshiruvchi

, hamda axborotni to'g'ri va teskari kodlarda uzatuvchi qurilmaga aytiladi. 

Registrlar ketma-ket kodlarni parallel kodga va aksincha o'zgartirishda ham ishlatiladi. 

Registrlarning asosini triggerlar hosil qiladi va triggerlarni ketma-ket yoki parallel ulash orqali 

registr sxemasi hosil qilinadi. Sonning xar bir razryadi registrning razryadiga (saqlovchi 

triggerga) mos keladi. 

Registrlarning parallel

, 

ketma-ket prinsipda ishlovchi

, o'nga 

va chapga 

suruvchi

, hamda reversiv turlari mavjud. Parallel prinsipda ishlovchi registrlarda kodlar parallel 

yoziladi va o'qiladi, ketma-ket prinsipda ishlovchi registrlarda esa kodlar ketma-ket yoziladi va 

o'qiladi. O'nga va chapga suruvchi registrlar kodlarni o'nga va chapga surish uchun xizmat qiladi     

 

Yuqoridagi rasmda D-trigger asosida qurilgan o'nga suruvchi, ketma-ket prinsipda ishlovchi 

registr sxemasi keltirilgan. 

 

Trigger 

Trigger - bir razryadli ikkilik axborot (“0”yoki”1”)ni saqlaydigan xotira elementi. 

Mantiqiyelementlardan farqli ravishda trigger ichki holatga - xotiraga ega. Triggerlar ikkita 

chiqishga: 1) Q- to'g'ri chiqish. 2) Q -inkorli chiqishga ega. 

---

Triggerlarning «1» holatiga to'g'ri chiqishdagi (Q) signalning yuqori holati «1», inkorli 

chiqishidagi (Q ) signalning past holati «0» to'g'ri keladi. Trigger qurilmasining kirishlari 

informasion va yordamchi (boshqaruvchi) kirishlarga bo'linadi. Informatsion kirishlaridagi 

signallar 

trigger holatini boshqaradi

, yordamchi kirishlardagi signallar esa tirggerni talab 

qilingan holatga oldindan o'rnatish uchun, hamda ularni sinxrosignal bilan ta'minlash uchun 

hizmat qiladi. Trigger 

kirishlarining soni uning strukturasiga va boshqariladigan vazifalariga bog'liq. 

Triggerning 

informasion kirishlari S

, R, J, K, D, T simvollari orqali belgilanishi qabul 

qilingan, 

boshqaruvchi kirishlar esa C

, V simvollar bilan belgilanadi. 

Triggernin

g 

sxematik 

belgisi Bu 

erda S, 

R- 

informasi

on 

kirishlarni

, Q va Q - 

chiqishlar

ni 

belgilaydi. 

Triggerlar

ni 

informatsi

yani 

qabul qilish usuli, 

qurilish prinsipi

, hamda funksional imkoniyatlari bo'yicha sinflash mumkin. 

Informatsiyani qabul qilishi bo'yicha: asinxron va sinxron triggerlar mavjud. Asinxron triggerlar 

informatsion kirishlarida signallarning paydo bo'lish momentida o'z reaksiyalarini ko'rsatadi. Sinxron 

triggerlar esa sinxron signal kirishi S dagi boshqaruvchi impuls signali mavjud bo'lgandagina 

informatsion kirishlardagi signallarga o'z reaksiyalarini bildiradilar. Sinxron triggerlar o'z navbatida S 

kirish orqali boshqariladigan statik va dinamik turlarga bo'linadi. Statik boshqarishli triggerlar 

informatsion kirishlardagi signallarni S kirishiga «1» yoki «0» signallari berilgandagina qabul qila oladi. 

Dinamik boshqarishli triggerlar esa informatsion kirishlardagi signallarni S kirishdagi signal «0» dan «1» 

ga o'zgarganda yoki «1» dan «0» ga o'zgarganda qabul qila oladi. Statik triggerlar bir bosqichli va ikki 

bosqichli turlarga bo'linadi. Bir bosqichli triggerlar informasiyani saqlashning bir bosqichi, ikki bosqichli 

triggerlar esa informasiyani saqlashning ikki bosqichi mavjudligi bilan xarakterlanadi. Dastlab 

informatsiya 

birinchi bosqichga yoziladi

, keyin ikkinchi bosqichga ko'chirib o'tkaziladi va iformatsiya 

trigger chiqishida paydo bo'ladi.Funksional imkoniyatlarga ko'ra triggerlar quyidagi turlarga bo'linadi: 

- «0» va «1» xolatlarga aloxida-aloxida o'rnatiladigan triggerlar (RS-trigger); 

 

- kirish bo'yicha informasiyani qabul qiluvchi triggerlar (D-trigger yoki kechiktirish triggeri); 

 

---

- sanoqli kirishga ega triggerlar (T-trigger); 

 

- J va K informasion kirishli universal triggerlar (JK-trigger). 

Diskret elementlar asosida qurilgan simmetrik 

triggerning elektr sxemasi