6.Parallel toklarning o`zaro tasiri. Parallel toklarning uzaro tasirini birinchi marta 1820 yili fransuz olimi Andre Amper (1775–1836) tajriba asosida aniqlagan. Agar ikki parallel uzun o`tkazgijalardan o`tuvchi toklarning yo`nalishlari bir hil bo`lsa , bu tokli o`tkazgichlar o`zaro tortiladi. Aksincha, o`tkazgichdagi toklarning yo`nalishlari qarama–qarshi bo`lsa, bu tokli o`tkazgichlar o`zaro itarishishadi. Toklarning o`zaro tasiriga sabab, toklarning har biri o`z atrofidagi fazoda magnit maydon hosil qiladi va bu maydon ikkinchi tokli o`tkazgichga tasir ko`rsatadi.
Parallel toklarning o`zaro tasir kuchi (F) o`tkazgichlardan o`tayotgan toklarning (I1,I) kuchlariga, o`tkazgichning ( ) uzunligiga to`gri proporsional va ular orasidagi masofa (r0) ga teskari proporsional, yani:
XULOSA
Eng oddiy holatda, maydon faqat bitta manba nuqtaviy zaryad tomonidan hosil qilinadi deb hisoblanadi. Umuman olganda, maydon superpozitsiya printsipi boʻyicha umumiy hissa qoʻshadigan zaryadlarni taqsimlash orqali yaratilishi mumkin.Agar maydon manbasi musbat nuqtaviy zaryad boʻlsa, maydon kuch chiziqlari musbat zaryaddan radial tashqariga qarab yoʻnalgan boʻladi. Yaʼni bu maydonga musbat nuqtaviy sinov zaryadi joylashtirilsa u tashqariga harakatlanardi. Manfiy nuqtaviy manba zaryadi uchun maydon kuch chiziqlari yoʻnalishi ichkariga toʻgʻri keladi.
Elektr maydonining kattaligi E ni Kulon qonunidan olish mumkin. Nuqtaviy zaryadlardan birini manba, ikkinchisini sinov zaryadi sifatida tanlab olinadi. Kulon qonunidan kelib chiqadiki, q elektr manbai tomonidan hosil qilinadigan elektr maydonining kattaligi undan maʼlum r masofada (vakuumda) quyidagiga teng boʻladi
ADABIYOTLAR:
1.Savelyev I.V. Umumiy fizika kursi, t. 1–3.–M, Nauka, 1989–1992.
2.Sivuxin D.V. Umumiy fizika. Mexanika.–T., О‘qituvchi, 1981.
3.Ahmadjonov O.I. Fizika kursi. 1–3 q.–T., О‘qituvchi, 1988–1989.
4.Safarov A.S. Umumiy fizika kursi. Elektromagnetizm va tо‘lqinlar.–T., О‘qituvchi,1992.
5.Qosimov A., Safarov A. va boshq. Fizika kursi. 1q.–T., О‘zbekiston, 1994.
6.Nazarov U.K. va boshq. Umumiy fizika kursi 1q. –T., О‘zbekiston, 1992.
7.Zaynabiddinov S.Z., Teshaboyev A. Yarimо‘tgazgichlar fizikasi.–T., О‘qituvchi,1999.
8.Bekjonov R.B., Axmadxо‘jayev. Atom fizikasi.–T., О‘qituvchi, 1985.
9.Nu’monxо‘jayev A.S. Fizika kursi 1 k.–О‘qituvchi, 1992.
10.Haydarova M.SH., Nazarov U.K. Fizikadan labaratoriya ishlariyu–T., О‘qituvchi, 1988.
11.Nanostrukturi mogut privesti k sozdaniyu novogo tipa pamyati /Internet // Cdocum.–2003.
12.Nanotexnologii tolkayut mir k revolyusii /Internet sayt Washington Pro File. 01. 2004.
Do'stlaringiz bilan baham: |