|
3. Yoyning issiqlik xarekteristikasi.
Yoy quvvati tok kuchiga, kuchlanishiga, elektrodlar materialiga, elektrodlararo muhit va boshqalarga bogiiq. Agar elektrodlar materiali, oraliq muhitni bir deb olsak, yoy ajratgan issiqlik quvvatini quyidagi formula bo’yicha ifodalash mumkin:
Qy=K·I·U, J/s
bo’ladi.
Bu yerda, K − tok kuchlanishining nosinusoidal koeffitsienti (o’zgarmas tokda K=l, o’zgaruvchan tokda K=(0,7–0,9); I − tok kuchi, A; U − tok kuchlanishi.
Ma’lumki, metallarni elektr yoy yordamida payvandlashda ajralayotgan barcha issiqlik zagotovka va elektrodni suyultirishga sarflanmaydi.
Bevosita payvandlashga sarflanadigan quvvat effektiv quvvat deyiladi va u quyidagicha ifodalanadi: Q= Q
y·η, J/s
Bu yerda η − yoy issiqligidan foydalanish koeffitsienti (raasalan, metallarni qoplamali metall elektrod bilan elektr yoy yordamida dastaki payvandlashda bu koeffitsient 0,7–0,85, flyus qatlami ostida metall elektrod sim bilan elektr yoy yordamida avtomatik payvandlashda esa (0,83–0,93 orasida bo’ladi).
Metalllarning mavjud usullarda texnikaviy talablarga javob bera oluvchi darajaga ko'ra yuqori darajaga ko'tarilishi mumkin
deiladi.Metall va qotishmalarni o'z ichiga oluvchi ushlaganligi kimyoviytarkibiga, tarkibidagi metallmas qo'shimchalarning xiliga, hududigataqsimlash va taqsimlash usulining to'g'riligiga bog'liqlik. Aniqki, turli metall konstruksiyalarni olishda asosiy materiallar qotishmalarning spesifikligi uchun sabablar turlicha ishlab chiqariladi. Kuzatishlar qo'llab-quvvatladiki, turli qalinlikdagi kam uglerodli oddiy va legirlangan po'latlar istilgan tozalanadi. Po'lat tarkibida uglerod hududida 0 30% ortishi bilan birga termik ishlashidagi haroratda to'planishi sabab bo'ladi yomonlashadi, chunki u murrtlashib, darz ketishga moyil qoladi. Shu sababli tarkibda 0,30-0-,42% gacha uglerod ishlab chiqarilgan po'latlar qoniqarlidarajaga qarab kichraytirishadi.
Pulatlar tarkibida uglerod hududida 0,42-0,55% gacha bo'lsa, unda po'latlarni oladilar. Agar po'latda uglerod hududida 0,55% dan ortiq bo'lsa, u yomon olinadi. Cheklangan darajada va yomon kerakli bo'lgan, sifatli choklar olish uchun ularni 5 lashdan oldingi 10-500 S gacha qizdirish, xavfsizlikka olingandan keyin termik ishlash kerak.
Cho'yin tarkibida uglerodning ko'pligi sababli u mo'rt bo'lib, po'latlarga biroz yomon qilinadi. Rangli metallar qurol qotishmalarining issikligini oksidi yaxshilanishi, oson ishlanishi, hislarli darajadada ahamiyatli kengayishi, gazlar (kislorod, azot, vadorot) ni yutishi va boshqa narsalari lashda ma'lum qiyinchilik to'lanadi.
Q- issiqlik quvvati, kal/s;
0.24- elektor energiyasini issiqlikka aylantirish koeffitsenti, kal/Vts ;
k- O`zgaruvchan tokda yoy quvvatining pasayish koeffitsenti, (0.7-0.97);
ICB- Payvandlash toki, A;
Uд- Yoy kuchlanishi, V;
Yoyni yondirish uchun payvandchi elektrod uchini metallga tegizadi, keyin tezda uni 2-4 mm chetlashtiradi. Shu vaqtda yoy hosil bo'ladi. Bu yoy doimo bir xil uzunlikda bo lishi uchun elek- trod erishiga qarab sekin-asta pastga tushirib boriladi. Yoy hosil bo'lguniga qadar payvandchi yuzini qalqon yoki maxsus qalpoq bilan to sishi kerak.
Zaryadlangan elementar zarrachalarning elektr maydon yo‘nalishidagi xarakatlanish tezligi elektr maydon kuchlanganligiga proportsional ravishda ortadi.
W - zaryadlangan zarrachaning xarakatlanish tezligi,
E - elektr maydon kuchlanganligi,
B - proportsionallik yoki xarakatchanlik omili.
Kuchlanganlik qancha katta bo‘lsa, dreyf tezligi shuncha katta bo‘ladi. Zaryadlangan zarrachalarning xarakatchanligi qancha katta bo‘lsa, ularni elektr maydonga ko‘chirish shuncha oson amalga oshiriladi.
Zaryadlangan elementar zarrachaning xarakatchanligi uning zaryadi kattaligiga, erkin yugurish kattaligiga, zarracha massasiga va uning issiqlik xarakatining eng katta extimolli tezligiga bog’liq. Bu bog’lanishni frantsuz olimi Pol Lanjeven tomonidan gazlarning klassik kinetik nazariyasi asosida aniqlangan edi:
λ - zarrachaning erkin yugurish yo‘li (sm) da;
m - zarrachaning massasi;
Ū - zarrachalarning issiqlik harakati o‘rtacha kvadratik tezligi, smG`sek xisobida.
Do'stlaringiz bilan baham: |
