Referat mavzu: Bozor muvozanati. Maksimal va minimal narxlar. Bajardi: mr-75 guruh talabasi Rahimjonov M

rasm.

  

Q

bo‘lgan hol.

Agar taklif chizig‘i S talab chizig‘i D ga nisbatan yotiqroq bo‘lsa, ikkinchi variant yuz beradi (2.15-rasm) va uchinchi variantda taklif va talab chiziqlari yotiqligi bir xil bo‘ladi:

P

P₀
P_e

0

Q_e

4. rasm.

  

Q

bo‘lgan hol.

To‘g‘ri chiziqli talab va taklif funksiyalari:
D  a  A P(t)
S  b  B  P(t 1)

uchun t   da

P(t)  P(t 1)

bo‘ladi, ya'ni muvozanat narxga bozor narxi

yaqinlashadi agar quyidagi shart bajarilsa, ya'ni

^  1 bo‘lsa.



Bozorning dinamik modelida narxlar trayektoriyasi

P(1), P(2)...

o‘rgimchak

uyasi to‘riga o‘xshagani uchun ham bu model to‘rsimon model deb nom olgan.
To‘rsimon model sifatida birja bozorini (masalan, qimmatli qog‘ozlar bozori, yoki valyuta bozorini) qarash mumkin.
Tovarning maksimal va minimal bahosi. Ba'zi vaqtlarda bozor narxi davlat


P
tomonidan o‘rnatiladi. Narx maksimal deyiladi, agar o‘rnatilgan narx ^~ muvozanat

narxdan kichik bo‘lsa ^~  P ( P - muvozanat narx) va narxni maksimal narx ^~ dan

P _{e e} P

yuqori belgilash ta'qiqlansa. Maksimal narx ba'zi bir mahsulotlarga aholini ushbu mahsulot bilan ma'lum darajada ta'minlash maqsadida davlat tomonidan o‘rnatiladi.

P


P_н

P_e

~

P

Q

^{0 QS Q}e ^QD
Talab va taklif nazariyasiga ko‘ra, maksimal narxning o‘rnatilishi mahsulot tanqisligiga olib keladi. Tovar tanqisligini davlat o‘z zahirasidan mahsulotni bozorga

chiqarish yo‘li bilan yechadi, ya'ni o‘z zahirasidagi chiqarib talab va taklifni tenglashtiradi.

^{QD  QS} miqdorda mahsulot

Agar sotuvchilarga tovarni maksimal narx

^~ dan yuqori narxda sotishga ruxsat

P
bo‘lmasa, taklif Q^S miqdor bilan chegaralangani uchun, norasmiy bozor (xufiyona

bozor) vujudga keladi (rasmda bu E_D nuqta orqali ifodalangan va bu bozorda tovar

norasmiy bozor narxi mumkin).

P_н da sotiladi; P_н

muvozanat narxdan ancha yuqori bo‘lishi

Mahsulotning narxi P^ minimal narx deyiladi, agar minimal narx muvozanat narxdan


e
katta bo‘lsa, P^  P (Р_е -muvozanat narx) (2.17-rasm) va narx P^ ni pasaytirish

mumkin bo‘lmasa.

P

~

P

P_e

P<sub>н

0 Q</sub>D
Q

_{Qe Q}S