Referat mavzu: Atom tuzilishi



Download 0,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/8
Sana31.12.2021
Hajmi0,57 Mb.
#236641
TuriReferat
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Mustaqil ish

E.Rezerford a-  zarrachalarnni  og’ishini  tushuntirish  uchun  atomning  planetar 

modelini  yaratdi.Bu  nazariyaga  ko’ra  atom  juda  kichik  o’lchamga  ega  bo’lgan 

yadroga  ega.Yadroda  atomning  butun  massasi  toplangan.Yadro  atrofida  manfiy 

zaryadlangan  elektronlar  aylanadi.Markazdan  qochma  kuchlar  elektronlarning 

yadroga tortilishiga qarshilik ko’rsatadi. 

Atomning o’lchami 10

-11 m, yadroning o’lchami bo’lsa 10-16 m 

atrofida.Ko’rinib turibdiki yadro 

atomga  nisbatan  100000  marta  kichik.Shuning  uchun  ham a-zarrachalar  yupqa 

metall plastinkadagi yadrolar orasidagi masofadan o’tib ketadi va u o’z yo’nalishini 

o’zgartirmaydi.Agar a-zarrachalar  yadrolarni  yaqinidan  o’tsa  ular  og’adi. a-

zarrachalar yadrolar mavjudligini isbot etmay ularning zaryadini aniqlashga imkon 

beradi. Elementlarning davriy jadvaldagi tartib  nomeri  yadrodagi protonlar sonini 

hamda yadro atrofida aylanuvchi elektronlar sonini ko’rsatadi. 




1913 y. Rezerfordning o’quvchisi  ingliz olimi Mozli rentgen nurlarining spektrini 

tekshirib,element  tartib  nomeri  bilan  rentgen  nurlarini  to’lqin  uzunliklari  orasida 

bo’g’lanish borligini aniqladi: 

     n =   A(z-b) 

Bu yerda  z elementning tartib nomeri; A, b o’zgarmas sonlar; n- rentgen nurining 

to’lqin uzunligi. 

Mozli  formulasi  asosida  rentgen  nurining  to’lqin  uzinligini  o’lchab  elementning 

tartib nomerini topish mumkin. 

Mozli  qonuni  D.I.Mendeleev  elementlarni  davriy  jadvalga  to’g’ri  joylashtirganini 

ko’rsatadi. 

Rentgen nurlari spektrini o’rganish asosida z=72 Re elementi ochilgan. 

      Mozli qonuniga ko’ra elementning tartib nomeri bu oddiy nomerlash emas balki 

atomning  musbat  zaryadini  qiymatini  ko’rsatar  ekan,  atomning  asosiy  xossalari 

uning yadro zaryadiga bo’g’liqdir. 

      Masalan, 

11

Na



23 

 natriy  atomida  elektronlar  11  va  protonlar  11.  Protonlar  va 

neytronlar bir zarracha nuklonlarning ikki holatini ko’rsatadi. 

      Protonning  massasi  1,0073  u.b.  ga  teng  bo’lib,  uning  zaryadi  +1  ga  teng. 

Neytronning  massasi 1,0087 u.b.ga teng,uning zaryadi nolga teng. 

     Neytron ochilgandan so’ng 1932 y. sovet olimlari Gapon va Ivanchenko yadro 

tuzilishini  proton–neytron  nazariyasini  yaratdilar.Bu  nazariyaga  ko’ra  yadroda 

protonlar va neytronlar turadi. 

         N = A – Z 

     N- atomdagi neytronlar soni. A-elementning atom massasi. Z-elementning tartib 

nomeri. 

     Yadrodagi  protonlar  va  neytronlarni  ushlab  turuvchi  kuchlar  yadro  kuchlari 

deyiladi.Ular juda qisqa masofada tasir etadi 



(10

—16


 m). 

         Yadrodaga protonlar neytronlarga  yoki teskari jarayon sodir bo’lishi mumkin. 

0

1

n = 



1

1

P + 



-1

0

e            



1

1

P= 



0

1

P +



+1

0



         

-1

0



e  va  

+1

0



e elektron va pozitron 

  

Izotoplar,izobarlar va izotonlar 

Yadro zaryadi bir xil lekin atom massasi turlicha bo’lgan atomlar to’plami izotoplar 

deyiladi.Bu zarrachalar tarkibida neytronlar soni har xil bo’ladi. 

  

17

Cl



35

,     


17

Cl

37



 

12

Mg



24

,     


12

Mg

25



,    

12

Mg



26

 

         Har  xil  sondagi  protonlar  va  neytronlarga,lekin  bir  xil  sondagi 



nuklonlarga(atom massasiga) ega bo’lgan zarrachalar izobarlar deyiladi. 

    


19

40



(18 p, 21 n); 

20

Са



40

 (20p,20n);         

18

Ar(18p,22n) 



         Bir xil sondagi neytronlarga ega bo’lgan zarrachalar izotonlar deyiladi. 


Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish