Alibaba va Google ba’zi xususiyatlarga ega Taobao va Tmall ular bilan jihozlangan o'z qidiruvi, Alibaba tomonidan taqdim etilgan va xaridorlarga mahsulot qidirishda yordam beradigan. Boshqa tomondan, Taobao va Tmall-da sotadigan ko'plab savdogarlar ishtirok etmoqda kalit so'z kim oshdi savdosi, kompaniyalarning Google-da pul sarflashiga juda o'xshash.
Masalan, xaridor kirganda a kalit so'z «kalkulyator«, Qidiruv natijalarida eng yuqori narxlarni (ushbu kalit so'z uchun) eng ko'p taklif qilgan savdogarlarning mahsulotlari, so'ngra qolganlari ko'rsatilgan. Ushbu operatsiya shunga o'xshash AdWords Google.
Izlash va uning reklama bilan aloqasi Alibaba uchun juda ko'p pul ishlab chiqaradi, chunki faqat Taobao atrofida 7 million korxona Ular o'zlarining buyumlari xaridorlari e'tiborini jalb qilish uchun qattiq raqobatlashadilar.
Tarix
1999-yil 28-iyunda Jek Ma 17 doʻsti va talabalari bilan Xanchjou kvartirasida Xitoyda joylashgan B2B savdo maydonchasi boʻlgan „Alibaba.com“ni tashkil qildi. 1999-yil oktyabr oyida Alibaba Goldman Sachs va SoftBankdan 25 million AQSh dollari miqdorida sarmoya oldi. Alibaba.com Xitoyning ichki elektron tijorat bozorini yaxshilashi va Xitoy mahsulotlarini jahon bozoriga eksport qilishda, shuningdek, Jahon savdo tashkiloti (JST) muammolarini hal qilishda yordam berish uchun Xitoy korxonalari, ayniqsa, kichik va o'rta korxonalar uchun elektron tijorat platformasini takomillashtirishi kutilgandi. 2002-yilda „Alibaba.com“ ishga tushirilgandan uch yil oʻtgach daromad keltirdi. Ma global elektron tijorat tizimini takomillashtirmoqchi edi, shuning uchun 2003 yildan boshlab Alibaba „Taobao Marketplace“, „Alipay“, „Alimama.com“ va „Lynx“ni ishga tushirdi.
2003-yilda „eBay“ Xitoyga kengayganligini eʼlon qilganida Ma Amerika kompaniyasini xorijiy raqobatchi deb bildi va „Alibaba“ning „Taobao“ shoʻba korxonasini „eBay“ tomonidan sotib olishni rad etdi. Keyinchalik Alibaba sho'ba korxonasi „Taobao“ „eBay“ni Xitoy bozoridan chiqarib yuboradi va „eBay“ oʻzining foyda keltırmagan Xitoy veb-boʻlinmasini tugatadi. 2005 yilda „Yahoo!“ o'zgaruvchan foizli sub'ekt (VIE) tuzilmasi orqali Alibaba-ga sarmoya kiritib, kompaniyaning 40 foiz ulushini 1 milliard AQSh dollariga sotib oldi. Natijada „Yahoo!“ga 10 milliard AQSH dollar keltirishi mumkin edi.
2017-yil yanvar oyida Alibaba va Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi Olimpiya oʻyinlariga 2028-yilgacha homiylik qilishini eʼlon qildi. Ikki oʻrtadagi shartnoma 800 million dollarni tashkil etadi. 2018-yil sentabr oyida Jack Ma xayriya ishlariga eʼtibor qaratish uchun bir yildan soʻng „Alibaba“ raisligidan ketishini eʼlon qildi.
2019-yil 10-sentabr kuni Jack Ma Alibaba raisi lavozimidan rasman voz kechdi. Deniel Chjan uning oʻrniga kompaniyaga bosh boʻldi. 2019-yil sentyabr oyida Xanchjou shahar hukumati „Alibaba“ va boshqa kompaniyalarga hukumat amaldorlarini joylashtirish orqali xususiy sektor ustidan kuzatuvni kuchaytirayotganini eʼlon qildi.
2020-yil 24-dekabrda Xitoy „Alibaba Group“ regulyatorlariga qarshi antitrestlik tekshiruvini boshladi.2020-yil dekabrida „Alibaba Group“ aksiyalari xitoylik regulyatorlar tomonidan kompaniyaga qarshi oʻtkazilgan antitrestlik tekshiruvdan soʻng, 6 oy ichida eng past darajadagi tarixiy aksiyalar narxining qulashiga duch keldi. 2020-yil dekabrda Xitoyning bozorni tartibga solish boʻyicha maʼmuriyati Alibaba ustidan monopolistik amaliyotlar boʻyicha tergov boshlaganligini maʼlum qildi.
Xitoy Xalq Kommunistik partiyasi Markaziy qoʼmitasining rasmiy gazetasi boʻlgan „People Daily“ tergovni „Internet antitrestlik nazoratini kuchaytirishdagi muhim qadam“ deb eʼlon qilganidan koʻp o'tmay maʼqulladi. Alibaba monopoliyaga qarshi tekshirishlar natijasida 2020 yilda fond bozoridagi deyarli barcha yutuqlarini yo'qotdi. Dekabr oxiriga kelib 859 milliarddan 586 milliard AQSh dollarga yetdi. Jek Ma „Ant Group“ning IPO-si noyabr oyi boshida toʻxtatilganda jamoatchilik ko'zidan g'oyib bo'ldi, ammo 2021-yil yanvarida yana 50 soniyali videorolikda koʻrinish berdi. 2021-yil fevral oyidan boshlab u hali jamoatchilik oldida koʻrinmagan. Videoning paydo boʻlishi Alibaba aksiyalarining 7 foizdan oshishiga sabab boʻldi.
2021-yil fevral oyida Alibaba 5 milliard dollarlik obligatsiyalarni sotdi. Bu kompaniyaning dollarlik obligatsiyalarning uchinchi yirik savdosi boʻlib, toʻrt toʻplamni chiqargan va 2,143 foizdan 3,251 foizgacha daromad keltirgan. Toʻrt toʻplamli obligatsiyalar 1,5 milliard dollarlik 10 yillik va 30 yillik qarzlarni, shuningdek, 20 milliard va 40 yillik muddati bilan 1 milliard dollarlik obligatsiyalarni tashkil etdi. 20 yillik obligatsiyalar barqarorlik belgisi sifatida belgilangan.
Xitoy Bozor nazorati boʻyicha davlat ma’muriyati 10 aprel, shanba kuni «Alibaba» kompaniyasini monopoliyaga qarshi qonunlarni buzgani uchun 18,22 milliard yuan (2,78 milliard dollar) miqdorida jarimaga tortdi. Bu 2019 yilda sotilgan 455,712 milliard yuanlik ichki savdosining 4 foizi miqdorini va 2020-yil uchun sof foydaning 12 foizini tashkil etdi. Tanqidchilarning taʼkidlashicha, bu qadam Xitoy hukumatining texnologik kompaniyalarga taʼsirini kuchaytiradi. Jarimaga tortilganidan 3 kun oʻtib, «Alibaba»ning aksiyalari keskin ravishda koʻtarildi. Gonkong birjasidagi «Alibaba» aksiyalari 8,99 foizga oʻsib, har bir aksiya 237,6 gonkong dollarini tashkil qilgan. Avvalroq savdolar paytida kompaniya aksiyalari qiymati 8 foizga ortib, 235,6 gonkong dollariga yetgan edi.
2021-yil iyun oyida Alibaba kompaniyasining „Tmall Innovation Partnership“ kompaniyasi 59 kun ichida yangi kosmetika mahsulotini namoyish etadi. Ular buni yangi mahsulot deb topdi va mahalliy bozor ushbu echimni qidirayotganini aniqladi. Mahsulotni ishga tushirish uchun maʼlumotlar va platforma bilan ular 59 kun ichida yangi mahsulotni savdoga chiqarishga imkon berdi.
Xitoyning Pinduoduo chakana savdo bilan shugʻullanuvchi onlayn-doʻkoni yillik faol foydalanuvchilar soni boʻyicha raqibi — „Alibaba“dan oʻzib ketdi. Kompaniyaning foydalanuvchilari soni 2020-yil yakuniga koʻra, 788 millionni tashkil etgan.
