Referat mavzu : Internet tarmogining yashirin imkoniyatlari Tayyorladi: Anvarjonov Abdulla Tekshirdi: farg‘ona 2023 yil

REFERAT
Mavzu :

Internet tarmogining yashirin imkoniyatlari


Tayyorladi: Anvarjonov Abdulla

Tekshirdi: ____________________


FARG‘ONA 2023 YIL

Reja:
1.Internet tushunchasi

2.Internet tarmogining yashirin imkoniyatlari
3. Simsiz Internetning yashirin imkoniyatlari va muammolari

Internet tushunchasi.

Internet bu yagona standart asosida faoliyat ko’rsatuvchi jahon global kompyuter tarmog’idir.Uning nomi ikki xil talqin qilinadi,ya’ni “INTERNATIONAL NETWORKS” – xalqaro tarmoq va “INTERCONNECTED NETWORKS” – tarmoqlararo degan ma’nolarni anglatadi.U mahalliy (LOCAL) kompyuter tarmoqlarini birlashtiruvchi axborot tizimi bo’lib,O’zining alohida axborot maydoniga enga bo’lgan virtual to’plamidan tashkil topadi.
TEXNIK DASTURIY AXBOROT

Internet tarmog'i yashirin imkoniyatlari

Internet dunyoda xar bir inson uchun foydali va qulay xizmat hisoblanib, biron bir maqsad uchun yordamiga murojaat qilinadi. Shuning uchun, internet tarmog'i xavfsizligi ham juda muhim bo'lib, odatda internet foydalanuvchilari tarmog'inga yashirin imkoniyatlardan foydalangan holda internetda xavfsizlikni ta'minlashga harakat qilishadi.
Bu yashirin imkoniyatlardan :
VPN (Virtual Private Network) ishlatish: VPN tizimi yordamida sizning internet trafikingiz shifrlanadi va boshqa shaxslar sizning internet faoliyatingizni ko'rishadi.
Tarafikidagi fayllar tarixini tozalash: Tarafikidagi fayllar tarixi sizning veb-saytlardagi faoliyatingizni saqlaydi. Tarixni tozalash bilan sizning ko'rgan veb-saytlaringiz, parollar va foydalanuvchi nomlari saqlanmaydi.
Yashirin qidiruvlar qilish: Google va boshqa qidiruv motorlari sizning qidiruvlar tarixingizni saqlaydilar. Shuning uchun, yashirin qidiruvlar bilan ishlashingiz tavsiya etiladi. Bu xususda, "DuckDuckGo" kabi yashirin qidiruvlar tizimlari mavjud.
Sifatli parollar yaratish: Sifatli parollar yaratish va ularni turli xizmatlar uchun farqli parollar qo'llash sizning ma'lumotlaringizni himoyalash uchun yordam beradi.
Shaxsiy ma'lumotlarni ko'rsatmaslik: Internetda shaxsiy ma'lumotlarni yuborishni o'zgartirish uchun, o'zgartirish qilish yoki maxfiylik parametrlarini ishlatish orqali foydalanuvchilar sizning shaxsiy ma'lumotlaringizni ko'rishmaydilar.
Xavfsiz veb-saytlardan foydalanish: Maxfiylikni himoya qilgan veb-saytlardan foydalanish yordamida, siz o'z ma'lumotlaringizni himoyalab turasiz.

Virtual Private Network (VPN) hisoblanadi. VPN sizning internet foydalanuvchisi hisobingizni yashiradi va tarmoq tark etmagan holda internetga ulanishingizga imkon beradi. VPN tizimi sizning internet foydalanuvchisi hisobingizni yashiradi, shuningdek, sizning internetga ulanishingizning barcha ma'lumotlarini shifrlaydi, shuning uchun u internetga xavfsiz ulanish imkonini beradi. VPN (Virtual Private Network) har bir foydalanuvchi uchun yashirinlik va xavfsizlikni taʼminlaydigan maxsus tarmoqdir. VPN ishlatish orqali, internet foydalanuvchilari o'z ma'lumotlarini, IP manzillarini va onlayn faoliyatlari yashirin bo'lishlari mumkin. VPN xizmati, internet trafikini shifrlash orqali xavfsizlikni taʼminlaydi va shuningdek, subyektning onlayn faoliyatlarini hisobga olishni qiyinlashtiradi.

VPN, ma'lumotlarni shifrlash, o'zlashtirish va himoyalash uchun xizmatlar ko'rsatadi. VPN ishlatish orqali, siz tarmoqdagi boshqa foydalanuvchilar sizning onlayn faoliyatlaringizni kuzatib turmasligi uchun IP manzilingizni o'zgartirishingiz mumkin. Shu bilan birga, VPN xizmatlari onlayn tashqi manzillarga kirishni taʼminlaydi, masalan, sizning joylashuvingizdan chegaralangan veb-saytlarga kirishingiz mumkin.
VPN yordamida internet xavfsizligi taʼminlanadi. VPN tizimi shifrlash yordamida internet trafikini himoyalash uchun faqat siz va VPN xizmati orasida shifrlangan ma'lumotlar, nima uchun yuborilgan ekanligi xavfsizligini taʼminlashda yordam beradi.
VPN tizimlari sizning maxfiylikni himoya qilish va internet xavfsizligini taʼminlashda yordam beradi, ammo barcha VPN xizmatlari bir xil emas. Muxlislari, narxi va hizmat sifati o'zaro farq qiladi. Sizning talablaringiz va keraklaringizga mos keladigan eng yaxshi VPN xizmatini topishingiz uchun turli xizmatlar o'rtasida taqqoslash va baholash tavsiya etiladi.

Tashqi faks modem Simsiz modem Ichki modem

Boshqa yashirin imkoniyatlardan biri Tor brauzeri hisoblanadi. Tor brauzeri orqali internetga ulanishda xavfsizlikni ta'minlash mumkin. Bu tarmog'ning barcha trafikini yashiradi va IP manzilingizni hech qanday tarmoqga o'xshamaydi. Tor brauzeri sizga anonimlik yaratadi va internetda o'z xizmatlaringizni xavfsiz ravishda bajarish imkonini beradi. Tor brauzeri o'zining o'rni tashkil etgan xususiyatlariga ega bo'lgan xavfsiz brauzerdir. Tor brauzeri foydalanuvchilarga to'g'ridan-to'g'ri yashirin tarmoq orqali foydalanish imkoniyatini taʼminlaydi. Bu brauzerda ishlovchi maxfiylikni saqlash, shaxsiy ma'lumotlarni yashirish va to'g'ridan-to'g'ri aloqalarni yashirish mumkin.
Tor brauzeri o'zining o'rni tashkil etgan tarmoq orqali foydalanish imkoniyatini taʼminlaydi. Bu tarmoq tizimi orqali, foydalanuvchilarning faoliyatlari yashiriladi va ularga mos keladigan xizmatlar oʻzaro toʻgʻridan-toʻgʻri aloqalarni yashirishda yordam beradi. Bu, foydalanuvchilarni xavfsizlik va maxfiylikni taʼminlashda katta yordam beradi.
Tor brauzeri aynan barcha internet brauzerlarida mavjud bo'lgan qo'shimcha funksiyalarni ham o'z ichiga oladi. Shu bilan birga, Tor brauzeri o'zining o'rni tashkil etgan tarmoq orqali foydalanish imkoniyatini taʼminlashda yordam beradi. Bu, foydalanuvchilarni xavfsizlik va maxfiylikni taʼminlashda katta yordam beradi.
Tor brauzeri, foydalanuvchilarga xavfsizlikni taʼminlash uchun eng yaxshi vositalardan biridir. Shaxsiy ma'lumotlarni yashirish uchun Tor brauzeri ishlatish, foydalanuvchilar uchun yashirinlik va maxfiylikni taʼminlaydi. Shuningdek, Tor brauzeri onlayn faoliyatlarni yashirishda ham yordam beradi va foydalanuvchilarga internetda ozodlik hissini taʼminlaydi.

Proksi serverlar ham yashirin imkoniyatlari orasida saylanadi. Bu serverlar sizning IP manzilingizni yashiradi va sizga internetga ulanishda xavfsizlikni ta'minlaydi. Proksi serverlari orqali internetda xavfsizlikni ta'minlash, eng tezroq yechim hisoblanadi. Proksi serverlar, internet foydalanuvchilari uchun orqali yashirin tarmoqlari yaratishga yordam beradigan xizmatlardir. Bu serverlar foydalanuvchilarning asosiy tarmoqlar bilan o'zaro aloqalarni yashirish, internetda xavfsizlikni taʼminlash va boshqa muhim vazifalarni bajarishda yordam beradi.

Proksi serverlar odatda foydalanuvchilarning tarmoqlariga orqali tashlanadi va foydalanuvchilar bu serverlarga aloqalanadilar. Bu serverlar internetga tashlanishlarida foydalanuvchilar xavfsizlik va yashirinlikni taʼminlash imkonini beradi, chunki ularga aloqalanish faqat proksi serverlar orqali amalga oshiriladi va ularga aloqalanganda, foydalanuvchi xususi IP manzili tasdiqlanmaydi.
Proksi serverlar odatda korporativ tarmoqlarda, yoki internet foydalanuvchilari uchun mahalliy tarmoqlarda ishlatiladi. Ular foydalanuvchilarni internetga ulanishlarini, internetga kirishlarini va internetda faoliyatlarini yashirish uchun ishlatiladi. Proksi serverlar aynan shu sababli, korxona tarmoqlarida foydalanuvchilarni xavfsizlikni taʼminlash, shaxsiy ma'lumotlarni yashirish va internet faoliyatlari ustida nazoratni taʼminlash uchun ishlatiladi.

Tarmoq qo'shimchalari ham sizga tarmoqga ulanishda xavfsizlikni ta'minlashda yordam beradi. Sizning internet tarmog'ingizga ulanish tizimining o'zini yashirib ketadi va sizga xavfsiz ulanish imkonini beradi.

Lekin, internet tarmog'i yashirin imkoniyatlari ham ularning ishlatilishi bilan bog'liq cheklovlar mavjud. Misol uchun, VPN tizimini ishlatish, internetga ulanish tezligini pasaytirishi mumkin. Shuning uchun, sizning internet tarmog'ingizning tezligini boshqa vositalar orqali oshirish mumkin.
Simsiz Internetning yashirin imkoniyatlari va muammolari

WI-FI zamonaviy hayotning tanish atributiga aylandi, ammo texnologiyaning o‘zi hali ham ko‘p sirlarga to‘la. Shunday qilib, ko‘pchilik ishlab chiqaruvchilarning routerlarida zaiflik yaqinda aniqlandi, buning natijasida xaker tarmoqqa ulangan kompyuterni kriptovalyutani qazib olishga majburlashi mumkin.

Simsiz LAN texnologiyasi, boshqacha aytganda, Wi-Fi 20 yildan ko‘proq vaqt oldin paydo bo‘lgan. O‘shandan beri aloqa standarti ko‘plab o‘zgartirishlar va qayta ko‘rib chiqishlarga duch keldi. Maksimal tezlik 54 Mbit / s dan 11 Gbit / s gacha o‘sdi va istiqbolli Wi-Fi 7 standartida fantastik 30 Gbit / s va’da qilingan. Taqqoslash uchun: laboratoriya stendlarida emas, balki har bir burchakda aytiladigan 5G mobil aloqa standarti 3 Gbit / s tezlikni zo‘rg‘a beradi.
Albatta, joriy routerlar, tarmoq kartalari va boshqa modemlar qutiga ikkita simni ulashni, uni yoqishni va rejalashtirilgan changni tozalashgacha unutishni xohlaydigan foydalanuvchi uchun ancha do‘stona. Ammo ko‘pincha aynan shu yondashuv Internetga ulanishning to‘liq yuqori tezlikdagi imkoniyatlarini amalga oshirishga to‘sqinlik qiladi. Maksimal ulanish tezligiga erishish yo‘lidagi birinchi qadam ikki diapazonli 5 gigagersli Wi-Fi routerga o‘tishdir. Ko‘pchilik 2,4 gigagersli chastotali modellarni saqlab qolgan va shu orqali ishlaydi. Bu chastota o‘ninchi yilning ikkinchi yarmigacha Wi-Fi ni qo‘llab-quvvatlaydigan texnologiyada ustunlik qildi. Uning bitta katta muammosi bor - shovqinga qarshi immunitet. Ayniqsa, yangi binolarda bu ta’sirni kuzatishingiz mumkin: yo‘riqnomangizni Internet-provayder kabeliga ulab, siz yaxshi ulanish tezligiga erishasiz, biroq bir necha oydan keyin u sezilarli darajada pasayadi. Gap shundaki, qo‘shnilar ham kirish nuqtalarini faollashtiradi va signalni to‘xtatadi. Bundan tashqari, simsiz telefonlar yoki mikroto‘lqinli pechlar kabi maishiy texnika ham 2,4 gigagersli chastotada ishlaydi, bu muqarrar ravishda aloqani barqarorligini kamaytiradi.
Zamonaviy gadjetlar ko‘pincha o‘nlab bir-biriga mos kelmaydigan kanallar bilan 5 gigagersli chastotadan foydalanadilar. Va ulanishning toza ekanligiga ishonch hosil qilish uchun kompyuterlar va smartfonlar uchun ko‘plab skaner dasturlari mavjud, masalan, taniqli Android dasturi Wi-Fi Analyser. Shuningdek, u yo‘riqnoma uchun eng maqbul joyni aniqlashga yordam beradi , chunki 5 gigagersli kirish nuqtalari 2,4 gigagersdan qisqaroq diapazonga ega.
Hammasi Wi-Fi himoyasi uchun
Wi-Fi bilan bir qatorda, ba’zi mas’uliyatsiz fuqarolar bepul internetga ega bo‘lishga vasvasaga tushishdi. Mana, uni smartfon va noutbuk devor orqali ushlaydi. Tarmoqning qonuniy egasi bundan xursand bo‘lishi dargumon.
Zamonaviy qurilmalar ruxsatsiz ulanishlardan yaxshi himoyalangan, ammo uskunani sozlash uchun kamida bir necha daqiqa sarflashingiz kerak. Avvalo, zavod parolini o‘zgartiring, odatda kirish nuqtasining pastki qismida muhrlanadi. Bu har bir misol uchun o‘ziga xosdir, lekin baribir o‘zingiz uchun biror narsani tanlash yaxshidir. Va o‘nlab belgilar, raqamlar, harflardan, Ismlar, tug‘ilgan kunlar va boshqa oson taxmin qilinadigan kombinatsiyalardan saqlaning.
Keyin shifrlash usulini tekshiring. Endi WLAN uchun standart WPA2 PSK bo‘lib, eng ishonchli hisoblanadi. Ammo eski WEP hatto hammaga ochiq dasturiy ta’minot tomonidan ham buzilgan. Shuningdek, WPS yoki yarim avtomatik simsiz tarmoq yaratish tugmasidan qoching - bu buzishni osonlashtiradi. Ulanish uchun tasdiqlangan qurilmadagi QR-kod ancha ishonchli - bunday tezkor ulanish imkoniyati aksariyat zamonaviy Android smartfonlarida mavjud.
Himoyaning keyingi darajasi statik IP-manzildan foydalanish va aloqa ma’lumotlarini qurilmalarga yuborishni o‘chirishdir. IT mutaxassisi bo‘lish shart emas, lekin siz kirish nuqtasi uchun ko‘rsatmalarni o‘qib chiqishingiz kerak bo‘ladi. Va yangi gadjetni ulash uchun har safar unga yo‘riqnoma IP-manzilini qo‘lda kiritishingiz kerak. Bu yerda, shuningdek, har bir ulangan qurilmani maxsus yo‘riqnoma sozlamalari elementiga kiritishni o‘z ichiga olgan MAC filtrli usul mavjud. Aytgancha, ularda siz har doim qaysi qurilmalar simsiz tarmoqqa ulanganligini ko‘rishingiz mumkin.
Va eng radikal usul - kirish nuqtasini vaqtincha o‘chirib qo‘yishdir. Ko‘pgina Wi-Fi routerlar jadvalga muvofiq, masalan, siz uyda bo‘lmaganingizda o‘chirish va yoqish imkoniyatiga ega. Ha, va vaqti-vaqti bilan tarmoq uskunasini qayta ishga tushirish zarar qilmaydi.

Xulosa
Men ushbu referatni yozish davomida internet tarmog’ining keng ko’lamli yashirin imkoniyatlari haqida ko’plab ma’lumotlarga ega bo’ldim. Shuning bilan bir qatorda tarmoqda uchraydigan bir qancha muammolar haqida ko’plab tajriba orttirdim. Internet tarmog’ining bir qancha cheklov va qo’shimcha yashirin imkoniyatlari insoniyat uchun qanchalik zarur va foydali shuning bilan xatarli va besamar ekanligi hozirgi davr uchun dolzarb muammo ekanligi yaqqol misol bo’la olishiga amin boldim. Ushbu referatda VPN, Proksi serverlar va ko’plab shu kabi tarmoq orqali provayderlar tarmoqlarini xavfsiz saqlashini ko’rishimiz mumkin.

Internet bizning hayotimizda muhim rol o'ynaydi. Ammo buni albatta yaxshilik yoki yomonlik deb atash mumkin emas. Shu nuqtai nazardan, siz metaforik ravishda Internet tarmog'ini oshxona pichog'i bilan taqqoslashingiz mumkin. Siz uni mazali taom tayyorlash uchun ishlatishingiz mumkin. Yoki siz odamni o'ldirishingiz mumkin. Va har kim o'z tanlovini qiladi, uning oqibatlari uchun javob beradi. Inson hayotidagi Internet, shaxsning o'ziga qarab, yaxshi yoki yomon. Axir, agar u o'ziga qaramlikni yoki sog'likka zarar etkazishni tanlasa - kelajakda u mustaqil ravishda "hisob-kitoblarni to'lashi" kerak bo'ladi. Internetdan yaxshilik uchun foydalanadiganlar unda ijobiy tomonlarni ko'rishadi.Shundan kelib chiqadiki internetdan yaxshi maqsadda foydalansangiz yaxshi yo’lga ,yomon maqsadda foydalansangiz o’z domiga tortib ketib hayotingizni izdan chiqarib tashlash ham mumkin.