Referat Mavzu : Axborot tizimlari haqida umumiy tushuncha Bajardi: Raxmanqulova Zilola Tekshirdi

10.2 Axborot - kommunikatsiya texnologiyalari vositalarini yaratish va o'quv-tarbiya jarayonida qo'llashning didaktik asoslari
Kompyuter imkoniyatlarini oshiruvchi yangi texnik va dasturiy vositalarning paydo bo’lishi sekin-asta "kompyuter texnologiyalari" atamasining "Axborot texnologiyalari" atamasi bilan siqib chiqarilishga olib kelmoqda. Bu atama ostida elektron vositalar yordamida axborotni yig’ish, saqlash, qayta ishlash, taqdim etish, va ishlatish jarayonlari tushuniladi. Shunday qilib, ta’limni axborotlashtirish deganda o’quvchilarga ma’lumotlar bazalaridagi, bilimlar bazalaridagi, elekton spravochniklar, arxivlar va ensiklopediyalardagi ma’lumotlardan erkin foydalanish imkoniyatlarini taqdim etish tushuniladi.
Didaktika quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  “nimaga”, “nimani”, “qanday” o’qitish kerak degan savollarga javob beradi;
  
• 
  ta’limning sharoitini tasvirlaydi va tushuntiradi;
  
• 
  o’quvchilarning ijodiy faoliyatlarini rivojlantirib va tarbiya bilan bog’lab ta’limning mohiyati,qonunlari va tamoyillarini tadqiq qiladi;
  
• 
  ta’lim mazmunining pedagogik asoslarini aniqlaydi;
  
• 
  yangi ta’lim tizimlarini, o’qitish texnologiyalarini, formalarini, metodalrini ishlab chiqadi;- diagnostika (tashxis) tizimlarini, nazorat va ta’lim natijalarini loyihalaydi; - turli ta’lim konuyepsiyalari asosida ta’lim natijalarini bashorat qiladi.
  

Didaktikaning asosiy kategoriyalari (tushunchalari): ta’lim jarayoni, ta’lim qonuniyatlari va tamoyillari, ta’lim metodlari, ta’limni tashkil etish shakli.
B u terminalogiyaga mos holda ta’lim axborot texnologiyalarini (TAT) o’quv jarayonini amalga oshirishda ishlatiladigan elektron vositalar va ularni ishlatish usullarining yig’indisi sifatida ta’riflasa buladi. Elektron vositalar tarkibiga qo’llanilishi TAT metodik qo’llanmalarida ko’rsatiladigan apparat, dasturiy va axborot komponentlari kiradi.
T A T ning apparat, instrumental va dasturiy vositalarining jadal rivoji turli didaktik g’oyalarni amalga oshirish imkoniyatlarini yaratmoqda. Lekin, o’zimizning va chet ellarning ta’limga ixtisoslashgan kompyuter tizimlarini ko’rib chiqar ekanmiz, ularning ko’pchiligini didaktik ko’rsatkichlarga ko’ra xattoki "qonikarli" ham deb bo’lmaydi. Gap shundaki, ta’limga muljallangan "yumshoq" mahsulotning sifat darajasi uni loyixalash jarayonida – AUT ma’lumotlar bazasini va elektron kitoblarni to’ldirayotganda, modellashtiruvchi tipdagi kompyuter tizimlari bilan ishlashni rejalarini tuzish, misol va masalalari ishlab chiqish jarayonlarida belgilanadi. Afsuski, TAT ning metodik ta’minoti texnik vositalar rivojidan ancha ortda qolmoqda. Buni metodik jihatdan TAT ni psixologiya, pedagogika, telematika, kibernetika, informatika singari murakkab fanlar bilan ishlashi bilan tushuntirsa bo’ladi. Kasbiy ta’lim uchun TAT ni yaratish aynan uning mavzusi sohasini, dars o’tish metodikasini yaxshi bilish zarurligi bilan ham qiyinlashadi.