Saf tayyorgarligi bo‘yicha mashg‘ulotlar uchun maydon. Saf tayyorgarligi bo‘yicha mashg‘ulotlar uchun maydon YOCHQBT bo‘yicha o‘quv-moddiy bazalarning ichida eng asosiylaridan biri hisoblanadi. Talabalar bilan saf tayyorgarligi buyicha barcha mashg‘ulotlar maxsus jixozlangan maydonda o‘tkaziladi. Bu ta’lim muassasasi xududida jixozlanadi va asfalt yoki beton bilan koplangan, tekis bo‘lishi shart. Maydonchaga oq buyok bilan 4-rasmda ko‘rsatilganidek belgi va shakllar chiziladi.
Maydonchaning perimetri buyicha xar 80sm.dao‘tkazilganchiziqlar shaxdam qadam bilan yurishni mashq qilishga mo‘ljallangan va u qadamning kengligiga mos keladi. Maydonchaning perimetri buyicha chizilgan aylanalar kad rost xolatida tug‘ri turishni va joyda turib burilishlarni mashq qilish uchun mo‘ljallangan. Aylanalarni to‘rt qismga bo‘lish,mashg‘ulot rahbariga talabalar joyda turib burish mashqlarini bajarayotganlarida oyoqni to‘g‘ri qo‘yishlarini nazorat qilishga imkon beradi.4x4 m. o‘lchamdagi katta kvadratlar xarakat chog‘ida burilishni mashq qilishga mo‘ljallangan.Saf tayyorgarligi buyicha mashg‘ulot maydonining perimetrini 48 m. yoki 60 qadam bo‘lishi mashg‘ulot rahbariga talabalarda shaxdam qadam bilan yurish tezligini tenglashtirish imkonini beradi (saf nizomiga muvofiq qadam tezligi minutiga 110-120 qadam). Maydon perimetri buylab qurol bilan va qurolsiz qad rostlab turish, joyda turib va xarakatda burilish, shaxdam qadam bilan yurish, joyda turib va xarakat vaqtida harbiycha salom berish kabi tasvirlar tushirilgan 70x150 sm.li shitlar o‘rnatiladi. Maydon bitta sinf bilan mashg‘ulot o‘tkazishga mo‘ljallangan bo‘lishi kerak.
Vzvod bo‘yicha posbonning majburiyatlarini amaliy o‘rgatish joyi. Maydon YOCHQBT xonasiga kirishda yoki xonaga yaqin bo‘lgan qulayrok joyda jixozlanadi.Jihozlangan joyda navbatchi xujjatlarining taxtasi, tumbochka, tumbochkaning ichida navbatchilikni topshirish va qabul qilish kitobi, qurol va o‘q-dorilarni oldi-berdi qilish kitobi, kasallarni qayd qilish kitobi, kismdan tashqariga ruxsat berilgan muddatli harbiy xizmatni o‘tayotga harbiy xizmatchilarni qayd kilish kitoblarining maketlari; telefon apparatining maketi; o‘t o‘chirish vositasi; 30x10 sm.li navbatchini boshqalardan ajratib turuvchi yozuvli beyjik yoki qo‘l bog‘ich (bog‘ichda «vzvod buyicha navbatchi» degan yozuv bo‘ladi), posbon uchun nayza -pichoqning maketi bo‘lishi kerak (5-rasm).Ushbu joyda vzvod buyicha posbonning vzvodga to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshliqlar kelganidagi, trevoga yoki yong‘in sodir bo‘lgandagi, te-lefon orqali doklad qilish, vzvodning buyumlari va qurollarni saqlash kabi va vzvodga boshqa vzvoddagi harbiy xizmatchilar kirib kelgandagi amaliy harakatlar mashq qilinadi.
Rasm. Vzvod bo‘yicha posbonning majburiyatlarini amaliy o‘rgatish joyi. 1-o‘t o‘chirish vositasi; 2- telefon apparati; 3-30x10 sm.li navbatchini boshqalardan ajratib turuvchi yozuvli beyjik yoki qo‘l bog‘ich (bog‘ichda «vzvod buyicha navbatchi» degan yozuv bo‘ladi); 4-tuchbochka; 5-posboning joyi; 6-navbatchi xujjatlarining taxtasi. Dasturning harbiy ish asoslari va fuqarolar himoyasi bo‘limlari bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish joyi (o‘quv shaharcha).
O‘quv shaharcha ta’lim muassasalarida YOCHQBT o‘quv dasturiga muvofiq talabalarni harbiy ish asoslari va fuqarolar himoyasi bo‘limlarida ko‘rsatilgan amaliy mashg‘ulotlarni mashq qilish uchun mo‘ljallangan. O‘quv shaharchada o‘quv joyi tashkil etiladi. O‘quv shaharcha 10-60 m dan kichik bo‘lmagan joyda joylashtirish kerak va u quyidagi elementlardan iborat bo‘ladi.