Referat Bajardi: Bobokulov Sherbek Jizzax-2022 Mavzu: Korrupsiya tushunchasi va uning oqibatlari. Reja

O’zbekiston Milliy Universiteti Jizzax filiali

Amaliy matematika fakulteti
Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari yo’nalishi 110-20 guruh talabasi
Bobokulov Sherbekning
Falsafa fanidan tayyorlagan
Referat

Bajardi: Bobokulov Sherbek

Jizzax-2022
Mavzu: Korrupsiya tushunchasi va uning oqibatlari.
Reja:

1. 
   Korrupsiya tushunchasi.
   
2. 
   Korrupsiya keltirib chiqaruvchi omillar va oqibatlari.
   
3. 
   Jahon mamlakatlarida korrupsiyaga qarshi kurashning
   

Korrupsiya bu — jamiyatni turli yo‘llar bilan iskanjaga oladigan dahshatli illatdir. Mazkur illat demokratiya va huquq ustuvorligi asoslariga putur yetkazadi, inson huquqlari buzilishiga olib keladi, bozorlar faoliyatiga to‘sqinlik qiladi, hayot sifatini yomonlashtiradi va odamlar xavfsizligiga tahdid soladigan uyushgan jinoyatchilik, terrorizm va boshqa hodisalar ildiz otib, gullashi uchun sharoit yaratib beradi.
Korrupsiya (lot. Corrumpere — buzmoq) termini odatda mansabdor shaxslar tomonidan unga berilgan mansab vakolatlari va huquqlardan o‘zlarining shaxsiy manfaatlarini ko‘zlab qonunchilik va ahloq qoidalariga zid ravishda foydalanishini anglatadi.
Korrupsiya –– bu jamiyatni turli yo‘llar bilan iskanjaga oladigan dahshatli illatdir. Mazkur illat demokratiya va huquq ustuvorligi asoslariga putur etkazadi, inson huquqlari buzilishiga olib keladi, bozorlar faoliyatiga to‘sqinlik qiladi, hayot sifatini yomonlashtiradi va odamlar xavfsizligiga tahdid soladigan uyushgan jinoyatchilik, terrorizm va boshqa hodisalar ildiz otib, gullashi uchun sharoit yaratib beradi.

Korrupsiya qadimdan mavjud bo’lib, ayirboshlashning noqonuniy ya’ni boshqa bir insonlarga yoki atrof – muhitga , hayvonot va o’simlik olamiga zarar yatkazadigan amal hisoblanadi. Korrupsiya haqida qadimgi Misr firavnlari , hind rojalari , osiyova o’rta osiyo shoh va mutafakkirlari aytib o’tishgan. G’arb mamlakatlari ham bundan mustasno emas albatta. Korrupsiya – jahondagi har qanday davlatda fuqarolarning tinchligi va xotirjamligi, demokratiya va huquq ustuvorligi asoslariga putur yetkazuvchi , inson huquqlari buzilishiga olib keluvchi , iqtisodiy bozor munosabatlariga to’sqinlik qiluvchi o’ta xavfli illatlardan biridir.

Pora olish asosan yuqori mansabga ega bo’lgan va o’rtacha mansabdorlar va hatto quyi mansablar o’rtasida ham uchraydi. Bunday poraxo’rliklar natijasida esa nafaqat xalq va davlat , balki boshqa yurtlar ham zarar ko’rishi mumkin. Korrupsiyaning eng asosiy muammosi shundaki ko’pchilik uchun mo’ljallangan moddiy boylik bir nachta inson qo’lida bo’lib qoladi.

Mamlakatimiz mazkur muammoga qarshi mustaqillikdan buyon kurashib kelmoqda . Joriy yilning 4-yanvaridan esa “Korrupsiyaga qarshi kurashish to’g’risida” gi qonun kuchga kirdi. Bu qonun 6 bob va 34 moddadan iborat bo’lib , unda korrupsiyaga qarshi kurashish bo’yicha keng qamrovli chora-tadbirlar va me’yorlar belgilangan.

Korrupsiya – shaxsning o’z mansab yoki xizmat mavqeidan shaxsiy manfaatlarini yoxud o’zga shaxslarning manfaatlarini ko’zlab moddiy yoki nomoddiy naf olish maqsadida qonunga xilof ravishda foydalanishi , xuddi shuningdek , bunday nafni qonunga xilof ravishda taqdim etish.

Muqaddas kitobimizda ham “ Bir – biringizni mulklaringizni noqonuniy yo’l bilan o’zlashtirib olmang yoki qozi ( sudya , hakam ) larni sotib olmang va boshqa bir inson haqqiga egadorlik qilmang “ deyilgan. E’tibor bilan dunyoga nazar solsak , dunyodagi rivojlangan davlatlarning deyarli barchasida korrupsiya kam . Xalqaro institutlarning xabar berishicha rivojlangan davlatlarda korrupsiya maksimal 15 % ekan, demak u davlatlar korrupsiyaga qarshi samarali kurasha olgani uchun ham hozirda rivojlangan davlatlar qatorida o’rin egallab turibdi.

Bunday turdagi illatga qarshi kurashish uchun avvalambor insonlarni ongini yuksaltirish , ularni huquqiy savodxonligini oshirish zarur. Korrupsiya natijasida xalq va davlatning rivojlanishi ortda qolayotganligini va kelajakda yoshlar bizdan yomon o’rnak olishini tushuntirish lozim. Chet elda esa Gon-Kong , Singapur , Shveytsariya , Yaponiya , Germaniya va Fransiya kabi davlatlarda korrupsiya bilan qonunlarni qiyinlashtirib ya’ni javobgarlikni og’irlashtirib kurashishgan.

Hozirgi kunda korrupsiya eng kam uchraydigan davlatlar Daniya , Yangi Zelandiya , Germaniya , Buyuk Britaniya , Yaponiya , Janubiy Koreya , Singapur va boshqa davlatlardir. Korrupsiya rivojlangan davlatlar esa Afg’oniston , Tunis , Jazoir va ko’plab Afrika davlatlaridir. E’tibor bering barcha korrupsiya rivojlangan davlatlar necha yillardan beri notinch. U davlatlarda urushlar va qon to’kilish hollari oddiy holga aylanib bo’lgan va bularning asosiy sababchilaridan biri bu KORRUPSIYA. Demak qachonki bu davlatlarda puldan ko’ra xalqning manfaatlari ustun qo’yilsa shundagina tinchlik yana u yurtlarga qaytadi deb o’ylayman.