Referat Bajardi : Barotov Fozil tishlarning anatomik topografiyasi

Periodontium haqida umumiy ma'lumotlar
Tishning rivojlanishi, topografiyasi va faoliyati bilan bog'liq bo'lgan bir nechta tishni o'rab turgan va qo'llab-quvvatlovchi to'qimalarning birikmasi.
saqich, tsement, davriy ligament va alveolyar suyak tarkibiga kiradi. Uni shartli ravishda ikkita katta guruhga bo'lish mumkin: biriktirma apparati va saqich.
Tish qattiq (dentin, emal, tsement) va yumshoq (pulpa) to'qimalardan hosil bo'ladi (11-rasm). Tishning asosini dentin, dentin hosil qiladi, bu tish bo'shlig'ini cheklaydi. Odamlarda dentin toj sohasida emal bilan qoplanadi, tsement esa ildiz qismida, ya'ni sog'lom tishda dentin tashqi muhit va tishni o'rab turgan to'qimalar bilan aloqa qilmaydi. Dentin butun hayot davomida doimiy ravishda ishlab chiqariladi. Ikkilamchi, so'ngra uchinchi darajali dentinning hosil bo'lishi yosh bilan tish bo'shlig'ining pasayishiga olib keladi. Dentin tuzilishi bo'yicha qo'pol tolali suyakka o'xshaydi, undan hujayralar yo'qligi va kattaroq kuchliligi bilan ajralib turadi. Yomg'ir ko'ylagi va parapulpal dentinni ajrating. Dentin dentin tubulalaridan (har bir kub mm uchun 75000 ga yaqin) va asosiy materialdan iborat. Mantiya qatlamidagi dentin naychalari radial, pulpaga yaqin esa - teginsel yo'naltirilgan. Ular pulpaning periferik qismlarida joylashgan odontoblastlar jarayonlarini o'z ichiga oladi. Dentinning asosiy moddasi kollagen tolalarini o'z ichiga oladi, ular orasida mineral tuzlar yotadi (fosfatlar va karbonatlar kaltsiy, magniy, natriy tuzlari va boshqalar). Dentinning minerallashmagan qismlari interoglobular bo'shliqlar deb ataladi.
Emay, enameliy - dentinni toj sohasida qoplaydi. U emal prizmalaridan va ularni bir-biriga yopishtirib turuvchi asosiy interprizmatik moddadan iborat. Uning tojning turli qismlaridagi qalinligi bir xil emas va bo'yin sohasidagi 0,01 mm dan 1,0-2,5 mm gacha tishlar bo'shlig'ini ochishda yodda tutish kerak bo'lgan molarlarning chaynash yuzasi tüberkülozları va pog'onalari darajasida. Yetuk emal inson tanasidagi eng qattiq to'qima bo'lib, qattiqligi bo'yin bachadonidan okluzalgacha kuchayadi. Emalning rangi shaffofligiga qarab sarg'ish rangdan tortib kulrang-oq ranggacha o'zgarib turadi. Emal qanchalik shaffof bo'lsa, shunchalik sariq dentin paydo bo'ladi. Emalning shaffofligi uning bir xilligi va yuqori darajadagi (97% gacha) minerallashuvi bilan belgilanadi. Emaye ingichka, ammo kuchli, ohaksiz qobiq bilan qoplanadi - bu kislota va gidroksidi zararli ta'siridan himoya qiladigan kutikula. Tsement, tsement - tishning ildizini qoplaydigan modda, qo'pol tolali biriktiruvchi to'qima tuzilishiga ega. U turli yo'nalishlarda harakatlanadigan kollagen tolalari va kaltsiy tuzlari bilan to'yingan asosiy moddadan (70% gacha) iborat. Tarkibida va ildizlararo yuzalarida sementotsitlar bor, ovqatlanish periodontal tomondan diffuz tarzda amalga oshiriladi. Tsement quyidagi funktsiyalarni bajaradi: tish to'qimalarini periodontal ligamentning kollagen tolalari bilan bog'laydi; ildiz dentinini zararli ta'sirlardan himoya qiladi; singan yoki davolashdan keyin reparativ jarayonlarni amalga oshiradi. Emal-tsement birikmasining konfiguratsiyasi tishlarning turli guruhlarida turlicha bo'ladi.
Uch turdagi emal va tsement aloqasi mavjud:
1) ular uchidan uchiga birlashtiriladi;
2) ular bir-birining ustiga chiqadi;
3) emal tsement chetiga etib bormaydi va ular orasida dentinning ochiq joyi qoladi.