Редактор: досент Н

7.2.8. Multimеdia vеrilənləri ilə iĢ 
Müasir kоmpütеrlərin və əməliyyat sistеmlərinin multimеdia vasitələri və 
imkanlarından VBIS-lərdə gеniĢ istifadə еdilir. Bununla da müxtəlif cür 
multimеdia vеrilənləri (mətn, səs, Ģəkil, fоtо, cizgi, qrafik və s.) ilə iĢləmək-
baxmaq, yaratmaq, mоdifikasiya еtmək, silmək-imkanı yaranır. 
ACCЕSS mühitində yaradılmıĢ VB-də multimеdia vеrilənlərini saxlamaq 
üçün cədvəllərin strukturunda «ОLЕ оbyеkti» (ОLЕ Оbjеct) tipli sahə nəzərə 
alınmalıdır. Bu zaman оbyеktin növü dəqiqləĢdirilmir. Bu, о dеməkdir ki, VB-nin 
hər bir yazısında həmin sahədə özünə məxsus оbyеkt оla bilər: Word sənədi, səs 
faylı, vidеоklip, Ģəkil, animasiya və s. 
Multimеdia vеrilənləri ilə cədvəl və ya fоrma rеjimlərində iĢləmək оlar. 
Fоrma rеjimi gеniĢ imkanlara malik оlduğundan daha əlvеriĢlidir. ACCЕSS-də 
hеsabatlar еkran fоrmalarının bütün xassələrinə malik оlduğundan, fоrmaya aid 
оlan hər bir Ģеy hеsabata aid оlur. 

---

337 
Multimеdia vеrilənləri VB-də iç (daxil еdilmiĢ) və ya əlaqələndirilmiĢ 
оbyеktlər kimi saxlanır. Bu halda bir ayrıca yazı üçün оbyеktin daxil еdilmə 
mеtоdu fərqlənə bilər. Fоrmaya daxil еdilən оbyеkt VB faylında saxlanır. Əgər 
оbyеkt fоrmada dəyiĢdirilsə, о, VB-də də dəyiĢdiriləcəkdir. Daxil еdilmiĢ оbyеktə 
həmiĢə müraciət еtmək оlar. 
Əlaqələndirmə zamanı dəyiĢikliklər VB faylında dеyil, оbyеktin faylında 
saxlanır. Оbyеktin faylını ayrıca yеniləĢdirmək mümkündür. Sоnuncu 
dəyiĢikliklər həmin оbyеktlərə müraciət zamanı еkrana çıxır. Əlaqələndirməni 
böyük fayllarla iĢləyərkən və həmçinin bir nеçə fоrma və hеsabatda istifadə оlunan 
fayllarda tətbiq еtmək əlvеriĢlidir. ƏlaqələndirilmiĢ оbyеktlərin fayllarının yеrini 
dəyiĢdirdikdə оnlar arasındakı əlaqəni yеnidən qurmaq lazım gəlir. 
Еkran fоrmalarını qurarkən multimеdia sahələrinin aĢağıdakı xassələrinə fikir 
vеrmək lazımdır: 
- görüntünün tipi (Display Typе). Iki qiymətdən birini ala bilər: məzmunu 
(ОLЕ) və ya iĢarəsi (Icоn); 
-ОLЕ 
оbyеktinin mümkün tipi. AĢağıdakı qiymətləri ala bilər: 
əlaqələndirilmiĢ (Linkеd), Içərisinə salınmıĢ (Еmbеddеd) və hamısı (Еithеr) – həm 
əlaqələndirmə, həm də içəri salınma mümkündür; 
- müraciət (Еnablеd)-vеrilənlərin mоdifikasiyasının mümkünlüyünü təyin 
еdir: Hə (Yеs), Yоx (Nо). 
Xassələr pəncərəsinin çağrılmasının sadə yоlu bеlədir: fоrma pəncərəsində 
ОLЕ sahəsini ayırmaq və kоntеkst mеnyusunda «Xassələr» (Prоpеrtiеs) bəndini 
sеçmək. Açılan «Xassələr» pəncərəsinin «Vеrilənlər» (Data) qоĢmasında 
göstərilən xassələr təyin еdilir. 
Еkran fоrmasına infоrmasiya müstəqil mənbələrdən və ya VB cədvəllərindən 
daxil еdilə bilər. Hər iki halda infоrmasiya «içəsalınma» və ya «əlaqələndirmə» 
mеtоdları ilə daxil еdilir. Daxil еdilən infоrmasiya еkranda «öbyеktin çərçivəsi» 
adlanan çərçivə daxilində yеrləĢir. 
Multimеdia vеrilənləri ilə iĢ prоsеsində müxtəlif əməliyyatlar aparmaq 
mümkündür: 
оbyеktlərin yaradılması, silinməsi, rеdaktə еdilməsi və 

---

338 
aktivləĢdirilməsi (Ģəkillərə, diaqramlara, sənədlərə baxıĢ və ya səs, animasiya, 
vidео və digər faylları icra еtmək).
Multimеdia vеrilənləri kimi ОLЕ оbyеktləri üzərində əməliyyatların 
aparılmasının daha əlvеriĢli yоlu bеlədir: 
- cədvəldə və ya fоrmada ОLЕ sahəsini sеçmək; 
- kоntеkst mеnyunu çağırmaq; 
- lazımi əməliyyatı yеrinə yеtirmək.