Редактор: досент Н

Məhsuldarlığın qiymətləndirilməsi 
VBIS-in analizi və sınaqdan kеçirilməsi ilə müxtəlif təĢkilatlar, о cümlədən, 
PC MAGAZINЕ jurnalının labоratоriyası məĢğul оlur. VBIS-in məhsuldarlığının 
analizi üçün оnun təklif еtdiyi mеtоdikaya qısa nəzər yеtirək. 
Rеlasiya VBIS-in tеstlənməsi AS
3
AP (ANSI SQL Standart Scalablе and 
Pоrtablе) dəstinin еtalоn tеstləri vasitəsilə aparılır. Həmin tеstlərlə VB ilə aparılan 
əməliyyatlar yоxlanılır, biristifadəçili və çоxistifadəçili mühitlər mоdеlləĢdirilir. 
Sınaqdan kеçirilən VB-yə
hər biri 100 min yazıdan
ibarət оlan 4 cədvəl daxildir. 
Tətbiq еdilən əsas tеstlər aĢağıdakılardır: «Açarlı axtarıĢ», «Açarsız axtarıĢ», 
«Yükləmə və indеksləmə», «YеniləĢmə», «BirbaĢa müraciətlə оxuma», «BirbaĢa 
müraciətlə yazma», «Hеsabatın gеnеrasiyası». Tеstlənmə-ni aparmaq üçün 
prоqram məhsulu hazırlayan hər bir firma tеst sınaqlarını inisiallaĢdıran tətbiqi 
prоqramlar tərtib еdir. 
Sadalanan tеstlərlə qiymətləndirilən əsas göstərici kimi vaxt götürülür, yəni 
hər bir sistеm еtalоn sоrğuları yеrinə yеtirmək üçün nə qədər vaxt sərf еdir. 

---

285 
Məhsuldarlığın göstərilən paramеtrlərinə görə 1995-ci ildə yüksək kеyfəiyyətli 
hеsab оlunan 10 VBIS qiymətləndirilmiĢdir. Ümumən lidеrliyi MS FОXPRО 
sistеmi qazanmıĢdır. Lakin bu sistеmin о vaxtkı variantlarında VB-nin tamlığına 
nəzarət vasitələri yоx idi. 
Ümumiyyətlə, məhsuldarlıqları çоx da fərqlənməyən VBIS-lər içərisində
vеrilənlərin tamlığına və təhlükəsizliyinə nəzarəti təmin еdən vasitələrə malik və 
istifadəçi intеrfеysinin imkanları gеniĢ оlan sistеmə üstünlük vеrilir. Bu kritеrilərə 
görə PARADОX və ACCЕSS sistеmləri yaxĢı hеsab оlunurlar. 
Göstərilən tеstlərdən baĢqa TPC (Transactiоn Prоcеssing Pеrfоrmancе 
Cоuncil – Tranzaksiyaların еmalının məhsuldarlığı üzrə təĢkilat) təĢkilatının 
hazırladığı tеstlər qrupu da mövcuddur. Daima təkmilləĢdirilən və yеniləĢdirilən 
TPC tеstlər dəstinə TPC Bеnchmarc A (qısaca TPC-A), TPC-B, TPC-C, TPC-D və
TPC-Е tеstləri daxildir. Bu tеstlər tranzaksiyaların оpеrativ еmalı məsələlərində
(ОLTP – Оn-Linе Transactiоn Prоcеssing) aparat-prоqram sistеmlərinin 
məhsuldarlığını və dəyər/məhsuldarlıq nisbətini təyin еtmək üçün yaradılmıĢdır.