Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
17
Ajratib olingan dorivor va ziravor o‘simliklarning urug‘lari kelasi yilga ekish uchun 
tayyorlanib, maxsus idish va xaltalarda saqlashni o‘quvchi-talabalar mustaqil ravishda, 
o‘qituvchi tomonidan berilgan maxsus ketma-ketlikdagi ko‘rsatmalar asosida, urug‘lar 
tajriba maydoniga mo‘ljallab ekish uchun saqlanadi.
Ajratib olingan dorivor va ziravor o‘simliklarning urug‘larini “Tajriba metodi” 
ni qo‘llangan holda takroran ekish uchun o‘quvchi-talabalar amaliyot o‘qituvchisi 
boshchiligida 4-guruhchalarga ajratiladi. 4 xil dorivor va ziravor o‘simliklarni ekish uchun 
o‘quvchi-talabalar birgalikda maxsus jixozlar va idishlarda tayyorlab, saqlanib turgan xalta 
yoki idishlardan kerakli miqdoridagi urug‘larni ajratib oladilar, yerni ekishga tayyorlab, 
yetishtirirish texnologiyasi bo‘yicha tajriba o‘tkazadilar.
Ekilgan va nixol bo‘lib o‘sib chiqqan dorivor o‘simliklarning unib chiqishi va gullash 
fazasiga yetib kelgunicha bo‘lgan davrda ularga ta’sir 
etuvchi ekologik omillar katta ahamiyatga ega[5]. 
O‘quvchi-talabalar tomonidan yorug‘lik, namlik va 
harorat ko‘rsatkichlari o‘rganiladi. Talabalar o‘simlik 
gullashi uchun talab etiladigan minimal yorug‘lik va 
namlik miqdorini hisoblab, dorivor o‘simlikini unib, 
gullab va xosil berishdan, terim jarayonigacha talab 
etiladigan yorug‘lik va namlik miqdorini hisoblaydilar. 
Bu esa, tajribada dorivor o‘simliklarning unib chiqishi 
va ularni ekish arealini belgilovchi asosiy ko‘rsatkich 
sanaladi[6]. O‘quvchilarda urug‘ unib chiqqandan 
toki dorivor yoki ziravor o‘simlikning pishib yetilgan vaqtigacha kunlik xarorat miqdorini 
belgilab borish va dorivor o‘simligi uchun umumiy talab etiladigan, nazariy yorug‘lik 
miqdorini amaliy tadqiqotlar orqali isbotlash ko‘nikmalari shakllanadi. Bu esa, o‘quvchi-
talabalarga bitta olib boriladigan morfo-fiziologik tajriba asosida ikkinchi bir tajribalarni 
3-rasm. Dorivor o‘simliklarni yig‘ish, urug‘larini sifatli ajratib 
olish va dars uchun ko‘rgazmali vosita tayyorlash
4-rasm. Dorivor va ziravor o‘simliklar urug‘larinini turli xil usullarda saqlash
5-rasm. Dorivor o‘simlikni ekish 
va unish jarayonini aniqlash

---