Real vaqt tizimlari

Signallarni diskretlash, kvantlash va kodlash.

Analog signallarni raqamli signalga aylantirish amallari quyidagilar:

1. 
   Diskretlash
   
2. 
   Kvantlash
   
3. 
   Kodlash
   

Diskretlash – bu uzluksiz funksiyani diskretga aylantirishdir. Signal o‘lchamining sekundiga qilingan o‘lchashlar soni namuna olish tezligi yoki namuna olish chastotasi deyiladi. Ko‘rinib turibdiki, namuna olish qadami qancha yuqori bo‘lsa, namuna olish darajasi shuncha yuqori bo‘ladi (ya'ni, amplituda qiymatlari shuncha ko‘p qayd qilinadi) va shuning uchun biz olgan signalning ifodalanishi shuncha aniq bo‘ladi.


Kvantlash – bu uzluksiz yoki diskret miqdor qiymatlarining qatorini chekli oraliqlarga bo‘lish. Signalning mos yozuvlar qiymatini o‘zgarmas qiymatlar to‘plamidan eng yaqin qiymat bilan almashtirish – kvantlash darajasidir. Boshqacha qilib aytganda, kvantlash – bu ma'lumot qiymatining yaxlitlanishidir

Kvantlangan signal, asl analog signaldan farqli ravishda, faqat sonli qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Bu esa uni har bir namuna olish oralig‘i ichida kvantlash darajasining tartib raqamiga teng bo‘lgan son sifatida ifodalash imkonini beradi. O‘z navbatida bu sonni ayrim belgi yoki simvollar birikmasi bilan ifodalash mumkin. Belgilar majmui (simvollar) va ma'lumotlarni belgilar majmui sifatida ifodalovchi qoidalar tizimi kod deb ataladi.

Qo‘llanilish sohalari

Signallarga raqamli ishlov berish(SRIB)- bu zamonaviy elektronikada sohasida tezkor rivojlanayotgan va raqamli protsessorda boshqariluvchi raqamli ko‘rinishdagi axborotlardan tashkil topgan barcha sohalarda qo‘llaniladi. SRIBning qo‘llanilish sohalariga qo‘yidagilarni keltirish mumkin
Rasmlarni qayta ishlash

• 
  tasvirlarni tanish;
  
• 
  mashinali ko‘rish;
  
• 
  rasmlarni sifatini yaxshilash;
  
• 
  faksimile;
  
• 
  sputnikli kartalar;
  
• 
  animatsiya.
  

• Insturmental vositalar

• 
  spekral analiz;
  
• 
  vaziyatni boshqarish va tezlik;
  
• 
  shumni pasaytirish;
  
• 
  axborotni siqish.
  

• 
  Ovoz/audio
  

• 
  ovozni tanish;
  
• 
  ovozni sintez qilish;
  
• 
  raqamli audiotizimlar;
  
• 
  tenglashtirish.
  

• Harbiy maqsadda

- xavfsiz aloqa;
- radarlar bilan ishlash;
- raketalarni boshqarish.

• 
  Telekommunikatsiya
  

- exolarni bartaraf etish;
- adaptivli tenglashtirish;
- videokonferensiya – aloqa;
- ma’lumotlarni uzatish.

• Biomeditsina

- bemorlarni ko‘zatish;
- skanerlash;
- elektroensefalogrammani analiz qilish;
- rentgen tasvirlarini saqlash va yaxshilash.

• 
  Istemolchi maqsadida
  

- raqamli mobil telefonlar;
- universal mobil aloqa tizimlari;
- raqamli televedeniya;
- raqamli kameralar;
- telefon aloqa, internet orqali musiqa va video;
- raqamli faks va modemlar;
- ovozli pochta tizimlari;
- interaktiv ko‘ngil ochar tizimlar.

Bir qarashda SRIB ning qo‘llanilish sohasini yuqorida keltirilganlardan tashqari boshqa sohalarni ham keltirish mumkin.