Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

SSL
– 
Secure Socket Layer
– himoyalangan protocol. 
 
Sayt 
– 
bir-biri bilan havola, giperaloqalar yordamida o‘zaro bog‘langan 
sahifalar to‘plamidir. Har bir sahifa matn, grafika, tasvir va 
shuningdek,tovushlardan tashkil topishi mumkin. 
Shirflash
– 
boshlang’ich ochiq matnni shifrlangan matnga aylantirish 
jarayoni. 
Skimming
– bank kartalarida mahsus o’quvchi qurilmalar orqali 
ma’lumotlar olish bilan bog’lik firibgarlik usuli bo’lib, tranzaktsiyalar 
paytida ma’lumotlar o’g’irlanadi. 
Kalit
– 
matnlarni hech qanday to’siqlarsiz shifrlash va deshifrlash 
uchun zarur bo’lgan ma’lumot 
Kriptobardoshlilik
– 
kalitni bilmasdan turib, shifrlangan matnni 
deshifratsiya qilish imkoniyati qandayligini ko’rsatadigan kattalik 
Kriptobardoshlilik ko’rsatgichlari
– 
barcha mumkin bo’lgan kalitlar 
soni va kriptoanaliz uchun zarur bo’lgan o’rtacha vaqt 
QR-kod
– ikki o’lchami shakl ko’rinishidagi matritsaviy kod. 
Raqamli imzo
 – 
qandaydir mahfiy kalit yordamida generatsiya qilingan 
ma’lumotlar blogi. Ochiq kalit yordamida haqiqatan ham ma’lumotlar shu 
mahfiy kalit yordamida generatsiya qilingani tekshiriladi 
Xesh-funktsiya yoki daydjest-funktsiya
– 
boshlang’ich ma’lumotning 
nazorat yig’idisi bo’lib (
bir tomonlama funktsiya
), ma’lumotlarning 
ishonchsiz aloqa kanallari orqali uzatilishini tekshirish vositasidir (
bunda 
ma’lumotlarning butunligi tekshiriladi
). Ma’lumot mahfiy kalit bilan 
shifrlangan xesh-funktsiya bilan birgalikda uzatiladi. Ma’lumotni oluvchi 
boshlang’ich axborotni olganidan so’ng, uning xesh-funktsiyasini aniqlaydi 

---

538 
va uni qabul qilingan ma’lumotning xesh-funktsiyasini bilan solishtiradi va 
shundan so’ng tegishli qaror qabul qiladi.