Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Limonlar” bozori: sifat noaniqligi va bozor mexanizmi
” deb nomlangan o‘z 
asarida yoritib bergan. 
Axborot
– 
insonning yuqori faoliyati mahsulidir. Axborot shaxsga oid, u 
tug‘ilish vaqtida yaratuvchisining nomini ajralmas element sifatida saqlaydi. 
Axborot so‘zli, raqamli, vizual va harfli shaklga ega bo‘ladi. 
Axborot almashuvi
– 
mahsulot almashinuvi o‘rniga keluvchi ijtimoiy 
o‘zaro harakat shakli. Axborot mahsulotlari bilan almashuv mahsulotlarning 
ikki xususiyati tufayli nobozor xususiyatiga egadir. Birinchidan, xaridorning 
xarid qilish vaqtida axborot mazmuni bilan tanishuvi uni bepul sotib olishni 
bildiradi. Ikkinchidan, sotuvchi ko‘p marta ko‘p karrali axborot mahsulotini 
o‘z ixtiyoriga qarab foydalanishi mumkin. 
Axborotning 
depersonifikatsiyasi
–
axborotlashgan 
mahsulotni 
yaratuvchining nomi va mahsulot mazmuni bu mahsulotning sabab va undan 
kelib chiqadigan aloqani yo‘qotish. Depersonifikatsiya kutilmagan va aniq 

---

520 
maqsadga qaratilgan bo‘lishi mumkin, oxirgisiga plagiat kiradi
. 
Axborotlashgan iste’mol
– 
insonning yuqori faoliyatiga bevosita 
yordam beradigan mahsulot va hizmatlarning iste’molidir
. 
Axborotlashgan iqtisodiyot
– 
bujamiyat ne’matlarini ishlab chiqarish, 
taqsimlash va iste’mol qilish jarayonlarida elektron (axborot-kommunikatsiya) 
texnologiyalarini keng joriy etishni ko‘zda tutadigan insonning xo‘jalik faoliyatini 
tadqiq etuvchi fandir. Axborotlashgan iqtisodiyot atamasi ikki xil turli 
tushunchalarni ifodalash uchun ishlatiladi. Birinchidan, axborotlashgan iqtisodiyot 
– burivojlanishning zamonaviy bosqichi hisoblanib, u ijodiy mehnat va axborot 
ne’matlarining ustuvor o‘rni bilan tavsiflanadi. Ikkinchidan, axborotlashgan 
iqtisodiyot – bunazariya bo‘lib, uning o‘rganish obyekti birinchi ma’nodagi 
axborotlashgan iqtisodiyot hisoblanadi. Bu holda axborotlashgan iqtisodiyot 
axborotlashgan jamiyatning iqtisodiyot nazariyasini yoki axborotlashgan 
iqtisodiyot nazariyasini tashkil qiladi.