Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Mastercoin 
bo’lib, u 2013 yilda 
ICO
yordamida $500 ming dollar pul yig’a olgan. Blokcheyn 
texnologiyalar rivojlanishi bilan bu mablag’ jalb qilish texnologiyasi yanada 
ko’proq qo’llanila boshlandi. 
TechCrunch
ning ma’lum qilishicha, 2016 yilda 
umumiy summasi $103 млн bo’lgan 64 
ICO
ishga tushirilgan. Keyingi davrlarda 
esa bir necha o’nlab kompaniyalar 
ICO
tashkil qilinishi haqida xabar bermoqdalar, 
Shu jumladan, Rossiyaning 
SONM
kompaniyasi kriptovalyutada $42 mln jalb 
qilishga erishdi. 
ICO
lar tarixidagi burilish nuqtasi bo’lib Kanadalik dasturchi 
Vitalik Buterinning 
DAO
deb nomlangan loyihasini ko’rsatish mumkin. Bu loyiha 
doirasida kompaniya birdaniga $152 mln investitsiya jalb qila oldi (
buni ko’pincha 
kraudfunding deb atashadi
). 
DAO
loyihasi markazlashmagan venchur fond bo’lib, 
uning boshqaruvi dasturiy ta’minot vositasida avtomatik ravishda amalga 
oshiriladi. Ushbu xodisadan so’ng, jahon miqyosida 
ICO
lar tashkil qilish jarayoni 
juda ham tezlashib ketdi. 2017 yil 30 may kuni 
JacaScript
tili va 
Mozilla 
brauzeri 
ishlab chiqqan Brendan Ayk yangi
Brave
brauzeri ishlab chiqsh uchun 
ICO
mexanizmi orqali $35 mln yig’a oldi. Buning uchun Brendan 
BAT
yoki 
Basic 
Attention Token
deb nomlangan token yaratdi. Ushbu tokenlarning 1 milliarddan 
ortiqrog’i 156 000
Ethereum
kriptovalyutasi birligiga sotildi (
ko’pincha bu 

---

298 
valyutani efir deb ham atashadi
). Bu kriptovalyutaning bittasi narxi 2017 yil 23 
iyun sanasiga $327,42 deb baholandi.
ICO
ga investor bo’lib, an’anaviy moliyaviy instrumentlar bilan ishlash 
tajribasi yo’q insonlar ham qatnashishi mumkin. Shuning uchun ham tokenlarni 
ko’pincha malakali va professional investorlar emas, balki kriptovalyutaga 
ishonadigan yoki shu sohada ishlaydigan insonlar sotib olishadi. Bunday insonlar 
birjada yoki 
Forex
da ishlash tajribalari yo’q bo’lgani bilan, ishni darhol 
kripovalyuta biznesidan boshlaydilar. Kriptokraudfunding bilan bir qancha Rossiya 
kompaniyalari ham shug’ullanadilar va blokcheynlarni o’z loyihalari real 
iqtisodiyotiga tadbiq etadilar. Masalan, 2017 yil may oyida Moskva viloyatidagi 
“
Kolionovo
” nomli qishloq xo’jalik fermasi 
ICO
yordamida $500 ming jalb 
qilishga erishdi. Bu ferma “
kolion
” deb nomlangan mahsulot kuponlari chiqardi va 
uni fermaning mahsuloti bilan ta’minladi. Iyun oyida esa tsirkoniy ishlab 
chiqaradigan