Рашидов октам юнусович, тоймуҳамедов иброхим рихсибоевич, алимов ильхомжон икромович, тожиев рахматулло рахмонович “пул, кредит ва банклар”



Download 2,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/104
Sana06.06.2022
Hajmi2,21 Mb.
#642730
TuriУчебник
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   104
Bog'liq
9-y-Pul-kredit-va-banklar-darslik-O.YuRashidov-T.-2009-lotincha

Пул тизими
пул муомаласини ташкил этишнинг тарихий жиҳатдан 
қарор топган ва қонун билан мустаҳкамлаб қўйилган шаклидир. Бошқача 
айтганда, бу пул муомаласининг аниқ бир мамлакатда муайян вақт ичида 
қўлланиладиган қоидалари ва нормалари мажмуидир. 


71 
Миллий валюта тизими пул тизимининг таркибий қисми ҳисобланади. 
Пул маблағлари иқтисодиётда амал қиладиган шаклга қараб пул 
маблағларининг икки типи: металл пуллар муомаласи тизими ва пул 
белгилари муомаласи тизими фарқланади. 
Металл пуллар муомаласи тизимлари пуллик товар (олтин ва кумуш) 
бевосита муомалада бўлган шароитда амал қилган. Бунда мазкур металл 
пулларнинг барча функцияларини бажарган, мавжуд кредит пуллар эса 
металлга эркин алмаштирилган. 
Металл пул белгиларининг муомаласи тизимида биметаллизм даври 
ва монометаллизм даври фарқланади. Бундай ҳолда биметаллизм 
иқтисодий жараёнларда иккита асл металларнинг бир вақтда фойдаланиши 
билан тавсифланади, монометаллизм эса умумий эквивалент сифатида бир 
металлга ўтишни англатади. Бунда биметаллизм ҳолатида қуйидагича 
хиллар ажратиб кўрсатилади: 
1) параллел валюта тизими – олтин билан кумуш ўртасидаги ўзаро 
нисбат бозорда стихияли равишда белгиланади; 
2) қўшалоқ валюта тизими – икки металл ўртасидаги ўзаро нисбат 
давлат томонидан ушбу металларга бўлган талабга, шунингдек, ушбу 
давлатдаги иқтисодий ва сиёсий вазиятга қараб белгиланади; 
3) нуқсонли валюта тизими – металлар иқтисодий тизимда мавжуд 
бўладию, лекин тенг ҳуқуқларга эга бўлмайди. Одатда, давлат кумуш 
валютанинг зарб қилиниши ва фойдаланишига чеклашлар киритади. 
Фақат бир металлнинг амал қилиши тизими сифатидаги 
монометаллизмда ҳам айрим ўзгаришлар юз берди: 
1) олтин тангали стандарт – тўлақонли олтин валютанинг амал 
қилиши, унда товарларнинг қиймати ҳам ушбу валюта билан ҳисобланади; 
2) олтин ёмбили стандарт – олтин муомалада булмайди, лекин унга 
катта миқдорлардаги (ёмби миқдорида) алмашиниш амалга оширилади; 
3) олтин валютали (олтин девизли) стандарт – пулларнинг 
алмашиниши фақат олтин ёмбили стандартли мамлакатларнинг 
валюталарига амалга оширилади. 


72 
Ҳамма кўринишлардаги олтин стандартнинг бекор қилинганидан 
кейин кредит белгилари муомаласи тизими ўрнатилади ва 

Download 2,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish