Рашидов октам юнусович, тоймуҳамедов иброхим рихсибоевич, алимов ильхомжон икромович, тожиев рахматулло рахмонович “пул, кредит ва банклар”


Молия тизими ва унинг бўғинларига тасниф



Download 2,38 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/104
Sana31.01.2023
Hajmi2,38 Mb.
#906074
TuriУчебник
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   104
Bog'liq
Пул ва банклар (1)

3.5. Молия тизими ва унинг бўғинларига тасниф 
Иқтисодий адабиётда «молия тизими» тушунчаси икки хил маънода 
талқин этилади. Улардан биринчиси асосан пул операциялари билан 
шуғулланувчи хўжалик субъектлари (тижорат банклари, инвестиция 
фондлари ва компаниялари) фаолиятининг йиғиндисидан иборатлигини 
англатади. Иккинчиси эса бутун молия муносабатлари тизимидан 
иборатлилигини англатади, лекин бу «тизим» тушунчаси ўзаро 
боғлиқликни билдиради. Бунга асосан алоҳида олинган молия 
муносабатлари, унинг иштирокчилари ва бўғинларига ваҳоланки молия 


130 
тизимига таъриф бериш мумкин. Молия тизими - турли молия 
муносабатларининг 
йиғиндиси 
ҳисобланиб, 
бу 
муносабатлар 
жараёнларида хўжалик юритувчи субъектлар ва давлатнинг пул 
маблағлари жамғармалари турли шакллар ҳамда усуллар ёрдамида 
шаклланади, тақсимланади ва сарфланади. 
Молия тизимини молия муносабатлари иштирокчиларининг ўзига 
хос хусусиятига асосан қуйидаги чизмада кўришимиз мумкин. Чизма 
кейинги бетда берилган. 
Чизмадан кўриниб турибдики, молия тизими икки асосий ва ўзаро 
боғланган бўғиностидан иборат. Биринчисига, марказлашган молия кириб, 
у иқтисодиёт миқёсида кенгайтирилган ишлаб чиқаришнинг эҳтиёжларини 
ва жамият аҳолисининг ижтимоий гуруҳларини ижтимоий ҳимоя қилиш 
учун керакли молия маблағлари билан таъминлаш вазифасини амалга 
оширади. Иккинчисига хўжалик субъектларининг молияси кириб, у 
алоҳида олинган субъетларнинг ишлаб чиқариш жараёнларини пул 
маблағлари билан таъминлашни амалга оширади.
Молия тизимининг марказлашмаган молия бўғиности молия 
тизимининг асоси ҳисобланади, чунки хўжалик субъектларининг 
молиясида, яъни асосан моддий ишлаб чиқариш соҳасида молия 
ресурсларининг асосий қисми шаклланади. Хўжалик субъектларининг 
молияси, молия тизимининг бўғини сифатида мамлакатдаги пул 
маблағлари жамғармаларининг манбаи ҳисобланган миллий даромад 
яратилади. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, марказлашмаган молия пул 
маблағларининг ҳолатидан мамлакатнинг молия ҳолати бевосита 
боғлиқдир. Чунки марказлашмаган молия бўғиностида яратилган миллий 
даромаднинг миқдори қанчалик кўп бўлса, марказлашган молия 
бўғиностига 
кўп 
маблағ 
тушиши 
амалга 
ошади.


131 
3-чизма
Ўзбекистон Республикасида Молия тизими
15

15
Чизма муаллиф томонидан тузилган 

Download 2,38 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish