Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash

Linuxning OT sifatidagi xarakterli xossalari • Ko’p vazifalilik: bir vaqtning o’zida ko’p dasturlar bajariladi. • Ko’p foydalanuvchilar bir vaqtning o’zida bitta kompyuterdan foydaianadi. • Protsessorning himoyalangan rejimi: (386 protected mode). • Protsess xotirasi himoyasi: dasturdagi uzilish sistemaning osilib qolishini keltirib chiqarmaydi. • Tejamli yuklash (zagruzka): Linux diskdan dastur haqiqatdan ham bajaradigan qismlarnigina o’qiydi.
22	2		Tizimli dastur va uning turlari, tizimli dasturlash. Tizim dasturiy ta'minot (System software) - kompyuter va kompyuter tarmoqlarining ishlashini ta'minlash uchun mo'ljallangan dasturlar va dasturiy tizimlarning to'plami. Tizim dasturiy ta'minot quyidagi vazifalarni bajaradi: boshqa dasturlarning ishlashi uchun ish muhitini yaratish; kompyuterning o'zi va kompyuter tarmog'ining ishonchli va samarali ishlashini ta'minlash; diagnostika, nosozliklar, xatolar va nosozliklarni lokalizatsiya qilish va kompyuter uskunalari va kompyuter tarmoqlarining profilaktikasi; yordamchi texnologik jarayonlarni amalga oshirish (nusxalash, arxivlash, dastur va ma'lumotlar bazasi fayllarini tiklash va hk). Dasturiy ta'minot mahsulotlarining ushbu sinfi kompyuter turiga chambarchas bog'liq va uning ajralmas qismi hisoblanadi. Dasturiy mahsulotlar asosan malakali foydalanuvchilarga - kompyuter sohasidagi mutaxassislarga qaratilgan: tizim dasturchisi, tarmoq ma'muri, amaliy dasturchi, operator. Shu bilan birga, ushbu dasturiy mahsulotlar bilan ishlashning asosiy texnologiyasini bilish nafaqat shaxsiy dasturlarni mustaqil ravishda ishlaydi, balki kompyuterga, dasturlarga va ma'lumotlarga texnik xizmat ko'rsatishni amalga oshiradigan shaxsiy kompyuterning oxirgi foydalanuvchilari uchun ham zarurdir. Ushbu sinfning dasturiy mahsulotlari, xususiyatlaridan qat'i nazar, umumiy xarakterga ega mavzu maydoni. Ularga ishonchlilik va ishlab chiqarishlilik, foydalanish qulayligi va samaradorlik nuqtai nazaridan yuqori talablar qo'yiladi.
23	2		Translyator tushunchasi va uning turlari.