Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash

Elektr ta’minot blokining holati. Diagnostik dastur har doyim o‘qish/yozishda hatolar mavjudligini ko‘rsatgandan so‘ng, tajribasiz mutahassiz 4 yoki 5 qattiq disklarni o‘zgartirdi. Yangi qattiq disk, o‘rnatilgandan so‘ng yaxshi ishlardi, lekin , bir kecha davomidagi tekshirish natijalari kamaymasdan oshib boraverar edi. Har gal tekshiruv natijalarini korgach va ularni taxlil kilgach mutaxasis bu qattiq disk ham yaroqsisli deb bilar edi. Va nihoyat kompyuterda bir necha qattiq disklar o‘zgartirilgandan so‘ng hatolarni kelib chiqishi aniqlandi. Muammo elektr ta’minot blokining sfatsizligida. Shuni aytib o‘tish kerakki zamonaviy tizim platalarda yuboriladigan kuchlanishni sinovdan o‘tkazish (testlash) vositalar mavjud.
107	2		BIOS – ning asosiy vazifalari nimalardan iborat ? BIOS (inglizcha: Basic Input/Output System — "bosh kiritish va chiqarish tizimi") yaʼni Bosh kiritish va chiqarish qurilmasi. Bunda sana, komputerni ishlash tamoyiliga doir turli maʼlumotlar kiritilishi mumkin. Komputer yoqilganida eng avvalo BIOS yuklanadi, keyin OT. BIOS quyidagi vazifalarni bajaradi:  — kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang‘ich holatga keltirish;  — kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi(POST-test);  — kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi;  — tizim resurslarini taqsimlaydi;  — PCI qurilmalarini ro‘yxatdan o‘tkazish va sozlash;  — operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr);  — qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi;  — elektr ta’minotini boshqarish, kompyuterni o‘chirish, uxlash holatiga o‘tkazish.  BIOS’ni to‘g‘ri sozlash, kompyuter ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi, shuning uchun dastlab shu  dasturchani yaxshi o‘rganib olish lozim. Har xil turdagi motherboar’lar har xil BIOS turlarini  ishlatishadi, shuning uchun bitta yagona qo‘llanma qilishning iloji yo‘q, lekin asosi baribir bir  xil. Protsessorlarning turi rivojlangan sari, BIOS sozlashlari ham qiyinlashib bormoqda. Bu esa,  qo‘shimcha qiyinchiliklar tug‘dirmoqda.  BIOS dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi:  — American Megatrends (AMI);