Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash

uzilish - bu boshqa protsedura bajarilayotgan vaqtda joriy protseduraning vaqtinchalik to‘xtab turish jarayonidir. Ikkinchi tomondan, uzilish – bu biror dastur bajarilayotgan paytda aynan mo‘ljaldagi masalani hal etish maqsadida chaqiriladigan tayyor dastur-protseduradir. Uzilishlarni keltirib chiqaruvchi manbaga nisbatan ularni asosiy uchta guruhga ajratish mumkin: 1. Zahiraviy uzilishlar (tashqi yoki apparat uzilishlari deb ham ataladi); 2. Dasturiy uzilishlar (ichki uzilishlar deb ham ataladi) 3. Mantiqiy uzilishlar (protsessor uzilishlari deb ham ataladi). Zahiraviy uzilishlar asosan kompyuterning turli qurilmalaridan keladigan signallar orqali hosil bo‘ladi. Masalan, elektr tarmog‘ida kuchlanishning tushishi, klaviatura tugmalarining bosilishi, tizimli vaqt o‘lchagichdan navbatdagi impulsning uzatilishi va hokazo. Dasturiy uzilishlar asosan dastur tomonidan yuzaga keltiriladi, bu holat bir dasturga ikkinchi dastur tomonidan xizmat ko‘rsatilishi talab qilingan vaziyatlarda paydo bo‘lishi mumkin. Mantiqiy uzilishlar asosan mikroprotsessor ish faoliyatida yuzaga keladigan nostandart holatlar ta’sirida vujudga keladi, masalan, nolga bo‘lish amali, registrlarning to‘lishi hodisasi va boshqalar.
261	2		MS – DOSning BIOS qismsistemasi qayerda saqlanadi? Kiritish-chiqarish bazaviy tizimi (BIOS) BIOS, qatiy aytganda, OT ning еmas, balki SHK ning komponenta hisoblanadi, negaki SHK da ishlatiladigan OT almashganda o�zgarmaydi (DЕKDda joylashganligi uchun). BIOS ushbu vazifalarni bajaradi: � mashinani iniciallashtirish, ya�ni mashina tok manbasiga ulanganda, uning barcha еlementlarini boshlang�ich holatga keltirish; � testlash, ya�ni mashinada butlikni hamda apparatura va dasturli resurslarning ishga layokеtliligini tekshirish (processor, xotira, drayverlar va b.); � operacion tizimni iniciallashtirish, ya�ni tizimli diskdan OT ning yuklovchisini o�qish; � xizmat ko�rsatish jarayonlarini va tashqi qurilmalar bilan amallarni bajaruvchi quyi darajali dasturli va apparatli uzulishlarni qayta ishlash; � SHK ning standart kiritish-chiqarish qurilmalarini boshqarish. SHK ning tashqi qurilmalarini boshqarish drayverlar deb ataluvchi maxsus dasturlar yordamida amalga oshiriladi.  IOS kengaytmasi bloki BIOS mashina DЕQQ, joylashgan va shuning uchun SHK ning shu modeli uchun barcha mumkin bo�lgan operacion tizimlarning umumiy va o�zgarmaydigan qismi hisoblanadi. DЕ58 ichidagi narsani o�zgartirish murakkab ishdir va shuning uchun amalda bajarilmaydi. Lekin, kerak bo�lib qolganda, BIOS vazifalarini, qo�shimcha modullar yordamida kengaytirish yo�li bilan o�zgartirish mumkin. Bu zaruriyat quyidagi holatlarda kelib chiqishi mumkin: � SHK ga yangi Tashqi qurilmalar ulanganda; � tezkor xotirada diskni modellashtirilganda (virtual yoki еlektron disk); � standart bo�lmagan buyruqli processorni ishlatganda va b. Bunday qo�shimcha modul IBMBIO.COM (yoki EM BIOS) bloki-dir; bu blok go�yoki BIOS ustiga qurilgan bo�lib, uning imkoniyatlarini o�zgartiradi va to�ldiradi. Bu dasturli modul tizimli diskda saqlanadi. DOS funkciyalariningo�zgarganligi yoki tuldirilganligi to�g�risidagi kerakli ma�lumotlar operacion tizimga, IBMBIO.COM dasturi bilan fayl konfiguraciyam (DOS sozlamasi) CONFIG.SYS da saqlanayotgan buyruqlar yordamida, xabar beriladi. Har safar SHK ishga tushirilgandan keyin DOS tizimli diskning o�zakli katalogini qarab chiqadi va unda CONFIG.SYS faylini qidiradi. Agar bu fayl topilsa, u holda DOS unda joylashgan barcha buyruqlarni bajaradi.
262	1		MS – DOS modullarining ish boshlash tartibini aniqlang?