Raqamli texnikaga kirish va avtomatika asoslari

6.1-rasm. Har xil nominalli rang belgisi yordamida
oltita rezistorni sxemasi

6.2-rasm.Rezistorlarning asosiy parametrlari va xarakteristikalari

• 
  Asosiy parmetri – nominal qarshiliklar.
  
• 
  Har – xil kuvvatli qiymatlari.
  
• 
  Qarshilikni harorat koeffitsienti.
  
• 
  Karshilikning ruhsat etilgan kiymatidan og‘ishi (jarayon uchun tayyorlanganlari).
  
• 
  Eng oxirgi ishchi kuchlanishi.
  
• 
  SHovqinni keragidan ortiqligi.
  
• 
  Nominal quvvatni ortig‘idan istemol qilishda otrofdagi maksimal temperaturasi.
  
• 
  Qizishga va namga chidamlilgi.
  
• 
  Kuchlanish koeffitsienti. Ba’zi bir (ayrim) turdagilardan foydalanishda esa rezistorni kuchlanishi belgilangan qarshilikga bog‘liq.
  

Kuchlanish koeffitsientini aniqlashda quyidagi ifodadan aniqlanadi:

Bu erda: R₁ va R₂ – qarshilik, kuchlanishini o‘lchashda, 10% va 100% li rezistorda istemol qilinadigan nominal quvvati.
Loyihalashtrilayotgan ba’zi bir mavjud kurilmalarning xarakteristikasi, o‘tayuqori va yuqori chastotada ishlaydiganlari, bu:

• 
  Sig‘imli.
  
• 
  Induktivli.
  

Rezistorning sxemada belgilanishi quyidagi 2 – rasmda keltirilgan.

6.3-rasm. Sxemalarda ishlatiladigan rezistorlar a) Rossiya va Evropada qabul kilingan rezistor, b) Amerika Qo‘shma SHtatlarda qabul qilingan rezistorlar

Davlat Standarti DSt 2.728-74 bo‘yicha rezistorlar sxemalardagi shartli birliklari talabga javob berish kerak. SHunga bog‘lik holda o‘zgarmas rezistorlar shartli birliklari quyidagi 1 – jadvalda keltirilgan.

6.1 – jadval.

DSt 2.728-74 bo‘yicha grafik belgilari	Ta’rifi
	O‘zgarmas rezistorlarni qancha quvvatga ega ekanligi ko‘rsatilmagan
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish naminal quvvati 0,05 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish naminal quvvati 0,125 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish naminal quvvati 0,25 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish nominal quvvati 0,5 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish nominal quvvati 1 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish nominal quvvati 2 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish nominal quvvati 5 Vt
	O‘zgarmas rezistorlarni tarqatish nominal quvvati 10 Vt

Chiziqli va nochiziqli o‘zgaruvchan rezistorlarni shartli grafik belgilari quyidagi 2 – jadvalda keltirilgan:

6.2 – jadval.