Raqamli sxematexnika

Bu sxemani VA so'zini kavadratga olgan holda shartli tasvirlash mumkin.

Bu sxemani VA so'zini kavadratga olgan holda shartli tasvirlash mumkin.

Signal bo'lmasa «0», uning mavjudligi «1» bilan belgilanadi. Kirish va chiqishdagi signallar nisbatini aks ettiruvchi, jadvalni tuzish mumkin.

Y(X1 * X2)= X1 Λ X2 = X1 * X2.

«EMAS» mantiqiy elementi

Hisoblash texnikasida «EMAS» mantiqiy sxemasi ham keng qo'llaniladi. Unda kirishda «0» ga teng bo‘lsa. chiqishda «1» ga va kirishda «1» bo‘lsa, chiqishda «0» ga teng.

Bu mantiqiy «EMAS» elementini grafik belgilanishi 3.6- rasmda, uning ishlashi esa 3.3­ jadvalda keltirilgan.

«YOKI — EMAS» mantiqiy elementi

Ikkita argument uchun mantiqiy qo'shishni inkor etishni yozish ushbu shaklda bo'ladi:

Y(X1, X2)=x1 V x2

Mantiqiy qo‘shishni inkor etishni amalga oshiruvchi sxemani mantiqiy «YOKl-EMAS» elementi deyiladi.

Uning shartli belgisi rasmi va ishlash jadvali keltirilgan

«VA—EMAS» mantiqiy elementi

• Mantiqiy «VA—EMAS» ikkita o'zgaruvchi uchun ushbu rostlik ishlash jadvali orqali aniqlanadi. Ikkita argument uchun mantiqiy ko'paytirishni inkor etishni yozish uchun ushbu yozish shakli qo'llaniladi:
• Y(X1, X2)=x1 Λ x2
• M antiqiy ko'paytirishni inkor etishni amalg a oshiruvchi sxema mantiqiy «VA-EMAS» elementi deyiladi. Uning shartli belgisi rasmda keltirilgan

Ulab-uzishlar sxemasi

Kompyuter va boshqa avtomatik qurilmalarda, yuzlab, minglab ulab- uzgich elementlar (rele, o'chirgich va shunga o'xshashlar) ni o'z ichiga qamrab olgan elektrik sxemalar keng qo'llaniladi. Bunday sxemalarni ishlab chiqish juda mashaqqatli ish. Bu yerda mantiqiy algebra apparatini muvaffaqiyatli qo'llash mumkin emas. Ulab-uzish sxemasi - bu ulab- uzgichlar, ularni tutashtiruvchi simlar, elektr signal uzatiladigan va undan olinadigan kirish hamda chiqishlardan iborat ayrim bir qurilmaning sxemaviy tasviri.

Наг bir ulab-uzgich ikkita vaziyatga ega: yopiq va ochiq. X ulab - uzgichga mantiqiy o'zgaruvchi x ni moslab qo'yamiz. X ulab-uzgich yopiq bo'lsa, mantiqiy o'zgaruvchi x, 1 qiymatni qabul qiladi va bu holda sxema tok o'tkazadi; ulab-uzgich ochiq bo'lsa, x ning qiymati nolga teng bo'ladi.

X va X ulab-uzgichlar quyidagicha bog'langan bo'lsin, X yopiq bo'lsa X ochiq yoki aksincha. Demak X ulab-uzgichga x mantiqiy o'zgaruvchi mos kelsa, X ga x mantiqiy ulab-uzgich mos keladi. Butun ulab-uzish sxemasi uchun mantiqiy o'zgaruvchi birga teng deyiladi. Agar sxema tok o'tkazayotgan bo'lsa, o'zgaruvchi nolga teng. Bu o'zgaruvchi, sxemaning barcha ulab-uzgichlariga mos, o'zgaruv- chilarining funksiyasi hisoblanadi va o'tkazuvchanlik funksiyasi deyiladi.

Ba’zi bir ulab-uzish sxemalari uchun o'tkazuvchanlik funksiyasi F ni aniqlaymiz.

O‘tkazuvchanlik funksiyasi kam miqdordagi mantiqiy operatsiyalar yoki ulab-uzgichlarni o'zida mujassam qilgan sxema, teng kuchli sxemalarning soddarog'i hisoblanadi.

Teng kuchli sxemalar ichidan eng soddasini topish masalasi juda muhim masala hisoblanadi. Ulab-uzish sxemalarini ko‘rib chiqishda ikkita asosiy masala yuzaga keladi: sxemani sintez va analiz (tahlil) qilish.

Sxemani berilgan ishlash jarayoniga ко Та sintez qilish quyidagi uch bosqichga keltiriladi: bu shartlarni aks ettiruvchi, o‘tkazuvchanlik funksiyasini, rostlik jadvali asosida tuzish; bu funksiyani soddalashtirish; mos sxemani qurish.

Sxemani tahlil qilish quyidagicha amalga oshiriladi:

o'tkazuvchanlik funksiyasining qiymatini, shu funksiyaga kiruvchi o'zgaruvchilarning, hosil qilish mumkin bo'lgan to'plamlaridagi qiymatlarini aniqlash.

soddalashtirilgan formulani hosil qilish.