Rangli va qora

 
Toza MoO
3
 ishlab chiqarlsh texnologiyasi 
Bu texnologik usulni amalga oshirishda jarayon yuqori bosimda olib boriladi, 
chunki bosim oshgan sari yuqori haroratda MoO
3 
bug'lari hosil bo'lib, ular chang 
zarrachalari holida uchib chiqa boshlaydi. Bu usulni bug'latish (vozgonka) bilan 
haydash deyiladi. MoO
3
ning jarayoni 900 - 1100°C harorat oralig'ida yaxshi 
boradi. Bu haroratda mineral tarkibidagi temir oksidi, kremniy oksidlari 
bug'lanmaydi. Bu jarayonni amalga oshirish uchun aylanuvchi elektr pechlarda 
kvarsdan tayyorlangan tigelda qizdirilgan molibdenit minerali quyiladi. Bu pechlar 
35° da egilgan bo'lishi kerak. Tigellar 900 – 1100 
0
C qizdirilganda, minerallar 
suyuqlanadi va bu qozonchalaming ustidan to'xtovsiz ravishda havo yuborib 
turiladi. Bu havo hosil bo'lgan MoO
3 
buglarini olib ketib turadi va ular o 'z yo'lida 
qopli elaklardan o'tkazib turiladi va ushlab qolinadi. 
Bu usulda olingan MoO
3
99,95% miqdorida ajralib chiqadi hamda nihoyatda 
boshqa moddalardan sof holatda bo'ladi. 
Bundan tashqari, boshqa kimyoviy usullar bo'lib, bunda molibdenit boyitmasi 
yiiqori haroratda qizdiriladi. Hosil bo'lgan kuyindi ammiak bilan ishqorlanadi, 
ya'ni: 
MoO
3
+ 2NH
4
OH = (NH
4
) 
2
MoO
4
+ H
2
O 
Boyitma tarkibidagi CaMoO
4
, MoO
2
hamda molibdenit ammiakda erimaydi 
va chiqindi tarkibida qoladi. 
Qizdirish natijasida hosil bo'lgan molibden tuzlari, mis va rux sulfitlari (xuddi 
shunday nikel ham) ammiakli suvda yaxshi eriydi va ular komplekslar holida 
eritmaga o'tadi: 
MeMoO
4
+ 6NH
4
OH = [Me(NH
3
)](OH)
2
+ (NH)
2
MoO
4
+ 4H
2
O 
MeSO
4
+ 6NH
4
OH = [Me(NH
3
)](OH)
2
+ (NH)
2
SO
4
+ 4H
2
O 
Ferromolibdat ammiakli suvda parchalanadi, lekin bu reaksiya juda sust 
boradi. Shuning uchun ular molibdenit zarrachalari yuzasida gidroksid va 
gidrooqsillar holida yupqa pardalar hosil bo'lishiga olib keladi hamda ular 
molibdenitlarning erishini kamay-tiradi. 
Eritmada hosil bo'lgan Fe
2+
valentli birikmalari esa yaxshi eriydi hamda 
temirning ammiakli komplekslarini hosil qiladi: 
Fe(OH)
2
+ 6HN
4
OH = [Fe(NH
3
)]
6
(OH)
2
+ 6H
2
O 

---

188 
Bu usulda olingan molibdenning miqdori 80—95% ni tashkil qiladi. 
Chiqindilarning miqdori 10% dan 30% gacha bo'lib, unda qoladigan molibden 
miqdori 5% dan 25% gacha bo'lishi mumkin. Shuning uchun bu chiqindilar yana 
texnologik qayta ishlashga yubo-riladi. 
Texnologik jarayon davomida quyidagilar suv bilan yuvilib turadi. Natijada 
uning tarkibidagi MoO
3
qisman suvda eruvchan bo'lgani uchun, uning miqdori 
suvli eritmada 3- 5 g/l ni tashkil qiladi va bu eritma texnologik tizimga qaytariladi. 
Ishlab chiqarish korxonalarida kuyindilar (molibdenit kuyindilari) 8 - 10 % 
ammiak bilan tanlab eritiladi va bu jarayon 3 - 4 marta amalga oshiriladi. Bundan 
maqsad molibdenni to'liq olishdir. 
Birinchi va ikkinchi tanlab eritish jarayonlarining eritmalarni bir-biriga 
qo'shib, temir va mis ionlaridan tozalash uchun yuboriladi. 
Qolgan hosil bo'lgan eritmalar esa texnologik qismning boshlang'ich qismiga 
yuboriladi. Har qaysi tanlab eritish bosqichidan so'ng eritma filtrdan o'tkaziladi va 
cho'kma suv bilan yuviladi. Suv bilan yuvilgan eritma tizimga qaytariladi, ya'ni, 
yana qayta ishlashga yuboriladi.