Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

energiya
zaxiralari
deb nomlanadi. Tabiatda k o ‘p uchraydigan energiya 
zaxiralaridan 
asosiylari 
katta miqdorda 
amaliy 
ehtiyojlarga 
ishlatiladi. Ularga organik yoqilg‘ilar, k o ‘mir, neft, gaz kabi okean, 
dengiz va daryo energiyasi, quyosh, shamol va hakozo energiya 
turlari kiradi.Energiya zaxiralari 
tiklanadigan
va 
tiklanmaydigan
turlarga b o ‘linadi.
6.2. Tiklanadigan va tiklanmaydigan energetik resurslar
Birinchisiga tabiat tamonidan bevosita tiklanadigan (suv, 
shamol va hakozo) energiya zaxiralari, ikkinchisiga esa, avvaldan 
tabiatda to ‘plangan, lekin yangi geologik sharoitlarda qayta hosil 
b o ‘lmaydigan (masalan; toshko‘mir) energiya zaxiralari kiradi. 
Tabiatdan bevosita olinadigan (yoqiig‘i energiyasi, suv ener giyasi, 
shamol energiyasi, yem ing issiqlik energiyasi, yadroviy energiya) 
energi yaga 
birlam chi
energiya deyiladi. Birlamchi energiyani 
maxsus qurilm alar da-stansiyalarda insoniyat tomonidan qaytadan 
hosil qilinadigan ener giyaga (bug‘ energiyasi, issiq suv energiyasi 
va hokazo) 
ikkilamchi
energiya deyiladi. Bir lamchi energiyani qay 
usulda qayta hosil qilinishiga qarab stansiya shunday nomlanadi. 
Masalan, issiqlik elektr stansiyasi (qisqacha IES) issiqlik ener 
giyasini (birlamchi) elektr energiyaga (ikkilamchi) aylantirib beradi, 
gidro elektr stansiyada (GES) - suv energiyasini elektr energiyaga,
79

---

atom elektr stan siyasida (AES) - atom energiyasini elektr 
energiyasiga aylantirib beradi, undan tashqari to iq in energiyasini 
elektr energiyasiga aylantirib beruvchi to ‘lqin elektr stansiyasi va 
boshqa stansiyalar mavjud Energiyani kerakli turda olish va 
iste’molchilam i ta ’minlash