Радиоэлектроника асослари муҳаррир — Қ. Азимов

7.25-расм. IK — триггернинг таркибий схемаси (а) ва
белгиси (б).


R ва S киришларни тармоқлантириш ВА мантиқий элемент ҳисобига амалга
оширилади. У тескари боғланиш занжирини ташкил қилади. I— кириш триггернинг бошланғич ҳолатини қайта тиклаш (переброс), К — кириш эса, ҳолатни тутиб туриш кириши дейилади.
Агар I — киришга «I» мантиқли, К — киришга «О» мантиқли сигнал таъсир этеа, С — киришга бериладиган сигнал таъсирида триггерда қайта уланиш ҳосил бўлади ва чиқишда Q=1 ва = 0 мантиқий ҳолат вужудга келади. Натижада юқоридаги ВА мантнқий элементнинг I—киришига «О» мантиқли, пастки ВА мантиқий элементнинг I— киришига эса, «I» мантиқли сигнал узатилади. Шунинг учун I— киришдан бош триг­гернинг S — киришига сигнал ўтмайди. Лекин К — ки­ришдан R — киришга бошқарувчи сигнал ўтади. Бу бошқариш сигналларининг К — кириш орқали ўтиш имкониятини яратади. Шунда К — киришга «I» мантиқли сигнал берилса, С — киришга синхронловчи сигнал таъсир этганда триггерда қайта уланиш вужудга кела­ди ва система бошланғич ҳолатга қайтади. Агар I = K=I бўлиб, = 0, =1 бўлса ҳам, триггер Q = I ва = 0 ҳо- латга ўтади. Бинобарин, I = К = I бўлганда ҳамма вақт синхронловчи сигнал тугагач, триггер қарама-қарши ҳолатга ўтади.
Одатда триггерлар бир неча I ва К киришли қилиб ишлаб чиқарилади. Уларга қўшимча элементлар улаш йўли билан рақамли техникада ишлатиладиган турли хил триггерлар ҳосил қилинади. Масалан, I ва К — киришлар бевосита туташтирилиб якка кириш ҳосил қилинса, Т — триггер, инвертор орқали туташтирилса, Д— триггер ҳосил бўлади. Уларнинг схемада белгиланиши 7.26-расмда кўрсатилган.

7.26- расм. Т (а) да ва Д (б) триггерларнинг схемада
белгиланиши.


Т — триггер саноқ триггери бўлса, Д—триггер кечиктириш триггери ҳисобланади.
Д —триггерда Д= I бўлса, I =1 ва К = 0; Д = 0 бул- са, I = 0 ва К = I бўлади. Шунинг учун I = К=1 ёки I = К = 0 бўлиши мумкин эмас. Бу киришлардаги рухсат этилмайдиган кучланишлар комбинацияси бўлмаслигини кўрсатади.