Radio jurnaliSTİKA

SƏNƏDLİ RADİO PROQRAMLAR

---

46
evlərinə kimi qovacaq və informasiya almamış rahat 
buraxmayacaqsan (təbii ki, müsahibə verməkdən 
qaçan rəsmilər, ictimai fiqurları bezdirə bilərik. Sadə 
vətəndaşlara gəldikdə dözümlü davranmalıyıq). 
▪ Montaj və yazı. Bu proqramlar sadəcə reportaj 
deyil. Odur ki, onların montajı və strukturu da fərqli 
qurulur, bir az daha həssas yanaşma tələb olunur. 
Təbii ki, səslərin yığılmasında, incələnməsində eyni 
qaydaları tətbiq edirik. 
▪ Ssenari yazılarkən bir neçə element gözə alınmalıdır. 
Sənədli veriliş olduğunu bəlli edən giriş (bu, adətən, 
eyni olur və hər dəfə verilişin əvvəlinə və sonuna 
qoyulur) yığılmalıdır. Bu, bütün verilişlərdə getmiş ən 
maraqlı sitat, fikir, replika, şeir, musiqi və effektlərlə 
yığılmış, 40 saniyədən az promo olur. 
▪ Müddətindən asılı olaraq hər 5-6 dəqiqədən bir 
veriliş, müəllif təqdim edilməli, 20-25 saniyə içində 
verilişin nədən bəhs edildiyi xatırlanmalıdır
Radiojurnalist üçün qoyulan peşəkar prinsiplər 
digər sahələrdə çalışan jurnalistlər üçün qoyulan 
tələblərdən çox fərqli deyil. Belə deyək, sən bir 
dinləyici kimi nə eşitmək istəyirsən? Ətrafında baş 
verənləri müzakirə etmək, paylaşmaq, bu barədə 
məlumat almaq sənin haqqındır. Demək, jurnalistin 
üzərinə düşən sosial məsuliyyət də dinləyiciyə 
bunu verməkdir. Ancaq təbii ki, məhdudiyyətlər 
var: milli təhlükəsizlik məsələləri, hərbi sirlər, fərdin 
azadlıqlarının pozulması, biznes sirləri və mülki 
hüquqların pozulması yolverilməzdir. Unutmaq olmaz 
ki, jurnalist hökumət təmsilçisi deyil və insanların, 
dövlətin taleyi haqqında qərarlar vermək hüququ 
ona verilməyib. O hüquq praktikasına qarşı çıxsa, 
məsuliyyətdən yayına bilməyəcək. 
▪ Adi reportajlardan fərqli olaraq, bu cür uzun 
verilişlərdə musiqidən, effektlər, cınqllardan bolluca 
yararlanmaq lazımdır. Təbii, yerində istifadə etməklə 
və mövzunu, fikirləri manipulyasiya etməyə imkan 
verməmək şərtiylə. Bu elementlərdən istifadə 
dinamikliyini qoruyacaq və dinləyicini darıxmağa 
qoymayacaq. Musiqidən vaxtı doldurmaq və ya 
danışığı kəsmək üçün heç vaxt istifadə etmək olmaz: 
bunlar ciddi verilişlərdir, əyləncəli deyil.
▪ Arada maraq yaratsın deyə, iki-üç anons da 
hazrılamaq olar. Məsələn, 7-ci dəqiqədən anons 
verilir ki, “filan hadisənin qurbanının yazdığı 
məktubda nə deyilirdi? Verilişi sonacan izləsəniz 
biləcəksiniz” və s. bu kimi detallarla dinləyicinin 
diqqətini çəkmək və verilişi davamlı izləməsinə 
çalışmaq olar.
Peşəkar prinsipləri bir daha gözdən keçirək. 
Dinləyicin səndən nə gözləyir?
▪