Рақамли иқтисодиёт нега керак ва у нима беради?

мижозларнинг смартфонлари банкдаги ҳисоб рақамларга боғланган бўлади. Бу эса мижозларга онлайн харидларни амалга ошириш, мобил қурилмалар ёрдамида пул маблағларини эркин ўтказиш имконини беради.
Тўлов тизимлари ва банк ахборот тизимлари рақамли активлардан кенг фойдаланади. Рақамли активларнинг асосий компонентлари сифатида интеллектуал мулк объектлари ҳисобланади. Интеллектуал фаолият натижаларига эгалик ҳуқуқига фақатгина компания эга бўлади. Бундай активларга мисол қилиб, ихтиро патентлар, компьютер дастурларига мутлақ ҳуқуқ ва маълумотлар базасини келтириш мумкин.
Ҳозирда рақамли активлар билан бирга, рақамли активларни бошқариш тизими ҳам тез суръатларда ривожланмоқда.


2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Илм, маърифат ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш йили”да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида
Рақамли активлар бўйича глобал иштирокчилар сифатида “North Plains Systems Corporation”, “Open Text Corporation”, “Widen”, “Net Xposure, Inc.”, “Media Beacon, Inc.”, “Hewlett-Packard Company”, “WebDAM” каби йирик халқаро корпорацияларни мисол қилиб келтириш мумкин.
Рақамли активларни бошқаришда ахборот хавфсизлигини таъминлаш муҳим омил саналади. Бунда асосий эътибор рақамли маълумотларга рухсатсиз кириш, уларни ахборот воситачиларидан ҳимоя қилган ҳолда хавфсизлигини таъминлаш ва ахборотлар узатишнинг соддалигини таъминлашга қаратилиши лозим.
Рақамли активларни бошқаришнинг муҳим муаммоларидан бири — бу уларнинг ҳуқуқий ҳимоясидир. Таъкидлаш лозимки, қисқа вақтларда ва оригиналдан камроқ харажат қилиб рақамли активлар нусхасини яратиш ҳамда ишга тушириш мумкин. Бу, албатта, рақамли активларнинг умумий даромадига таъсир қилади. Рақамли активларни бошқаришда булутли технологиялардан фойдаланиш асосий шартлардан бўлиб, техник, ҳуқуқий ва ташкилий жиҳатдан ахборотлар ҳимояси бўйича усулларни ишлаб чиқиш ҳисобланади.
Рақамли активларнинг ривожланишини рақамли тижоратнинг ривожланишисиз тасаввур қилиш қийин. Рақамли тижорат эса, содда ва ишончли рақамли тўлов тизимларини яратишни талаб этади. Биринчи “онлайн” тўлов тизимларига хизмат кўрсатишда аҳоли ўртасида кенг тарқалганлиги сабабли кредит ва дебет карталаридан фойдаланилган. “Visa” ва “Master Card” кредит карталари эмитентлари сотувчилардан ахборот алмашинувида юқори хавфсизлик чораларини кўриш шартларини талаб этишган.
Жаҳонда рўй бераётган сўнгги трендларни ўрганиш фойдадан холи бўлмайди. Чунки дунёда бухгалтерия балансидаги моддий ва номоддий активлар ўз ўрнини жадал алмаштириши даврида биз ҳам асосий эътиборни фақат маҳсулотлар экспортига қаратмасдан, балки ноу-хау, блокчейн технологиялари фаолиятини замонга ҳамоҳанг равишда ўрганиб, рақамли иқтисодиёт имкониятларидан кенг фойдаланишни янги босқичга олиб чиқишимиз мақсадга мувофиқ, деб ҳисоблаймиз.
Яна бир жиҳатга тўхталиб ўтиш зарур. Президентимиз рақамли иқтисодиётни ривожлантиришни устувор вазифа сифатида белгилади. Бунинг сабаби Ўзбекистон иқтисодиётининг юқори суръатларда ўсишини таъминлаш билан бирга, аҳоли илмини, қарашларини замон билан ҳамнафас қилиш, қолаверса, мамлакатимизнинг халқаро майдонда интеграциясини тезлаштириш ва натижада Ўзбекистонни демократик, иқтисодий жиҳатдан тараққий этган давлатлар қаторига қўшишдан иборатдир.
Бу инқилобий ёндашув фақатгина буюк иқтисодий сакрашлар орқали халқнинг турмуш даражасини ошириш, аҳоли фаровонлигига биринчи даражали масала сифатида қараш — ҳақиқий халқпарвар етакчига хосдир.