|
10.5-§ Podshipniklarni statik yuk ko‘taruvchanlik bo‘yicha tanlash
197
www.ziyouz.com kutubxonasi
podshipniklar katta yuklanishlarga chidamli, lekin aylanish, sonini
ruxsat etilgan qiymati kam.
Tayanchlar bir vaqtning o ‘zida katta radial va b o ‘ylama kuchlar
ta'sirida boiganda, tayanchga radial va bo‘yiama kuchlarni alohida-
alohida qabul qilish uchun m oijallangan podshipniklar o ‘rnatiladi.
Val tavanchlari har xil korpuslarda joylashgan b o is a , katta radial
kuchlarni qabul qilishga m oijallangan sferik podshipniklar o ‘rnatish
tavsiya etiladi. Bu podshipniklarda halqalar o 'q atrofida buralishi
mumkin hamda podshipnik uzellarini yig‘ishda qo‘yilgan xatoliklarni
t o 'g i r la s h mumkin.
Tayanchga ta’sir qilayotgan kuchlar zarb bilan b o ig an d a, ikki
qatorli rolikli podshipniklarni ishlatish tavsiya etiladi.
Podshipniklar vallarga o ‘tkazilganda, val bilan aylanadigan ichki
halqasi oikazilgan joyidan siljib ketmasligi uchun valga tig iz lik bilan
o'tkaziladi, bunda val sistemasi qoilaniladi, bunda oicham larning
chekli chegarasi k6, m6, n6. Aniqlik klassi 0 bo‘lgan dumalash
podshipnikning valga tig‘izlik bilan o ‘tkazilsa shartli belgisi, masalan:
050 k6.
Podshipniklarni o ‘z o'qi atrofida aylanmaydigan tashqi halqasi
koipusga zazor bilan o ‘matiladi, bunda podshipniklarning sozlash
jarayonida tashqi halqa o ‘q bo‘yicha siljish imkoni bo‘lishi kerak, bunda
teshik sistemasi qoilaniladi, bunda o ‘lchamlarning chekli chegarasi H7,
G7. Aniqlik klassi 0 b o i g a n dumalash podshipnikni aylanmaydigan
tashqi halqasi korpusga teshik sistemasi bilan o'tqaziladi, shartli belgisi,
masalan: o50 H7.
Podshipniklarda val tayanchlariga ikki xil usul bilan o ‘rnatiladi.
Radial kuchlarni qabul qilishga m oijallangan zoldirli va rolikli
radial podshipniklar o in a tilg a n tayanchlar,
10.3, 10.8 - rasmlar.
Bu
podshipniklar vallarni o'q bo‘yicha har ikki tomonlama siljishga imkon
bo ‘ladi.
Radial va bo’ylama kuchlar qabul qilishga m oijallangan zoldirli va
konussimon rolikli podshipniklar o ‘rnatilgan tayanchlar.
10.3, 10.9-
rasmlar.
Bu tayanchga oin atilg a n podshipniklar vallarni o ‘q bo‘yicha
har ikki tomonlama yoki bir tomonlama siljishni chegaralaydi.
10.12-rasmda
podshipniklarni
tayaichlarga o ‘rnatish
sxemasi
berilgan. 1 va 2 sxemalarda A tayanchlarga o ‘rnatilgan podshipniklar
vallarni o ‘q bo‘yicha siljishlarini chegaralaydi. Tayanchlarga bitta
(i-sxema)lO.lOrasm
yoki ikkita (2-sxema) podshipnik o'rnatish
mumkin. Bu podshipnik halqalari har ikki tomonlama valda va korpusda
198
www.ziyouz.com kutubxonasi
mahkamlanadi, natijada vallar o‘q bo‘yicha siljimaydi. V tayanchga
o ‘matilgan podshipniklarda faqat ichki halqasi har ikki tomonlama
mahkamlangan, tashqi halqasi esa o ‘q bo‘yicha korpusga siljishi
mumkin.
Tayanchlar o ‘rtasidagi masofa har qanday boMganda ham shu 1 va 2
sxemalarni ishlatish mumkin. Podshipniklami shu 1 va 2 sxemalar
bo‘yicha o ‘tkazishda quyidagilarga rioya qilish kerak:
1. Har ikki tayanchlarga o ‘rnatilgan podshipniklar imkon darajasi
bir xil yuklangan boMishi shart. Agarda podshipnik bo‘ylama kuch
ta’sirida bo‘lsa, radial kuchlar bilan nisbatan katta yuklangan tayanchga
o'rnatilgan podshipnik vallarni o ‘q bo‘yicha siljishga imkon beradigan
qilib o ‘matiladi. Natijada bo‘ylama kuch, nisbatan kam yuklangan
tayanchga o'rnatilgan podshipnik qabul qiladi.
2. Bo‘ylama kuch ta'siri boMmasa, nisbatan kam yuklangan
tayanchga o ‘rnatilgan podshipnik vallarni o ‘q bo‘yicha siljishga imkon
beradigan qilib o'rnatiladi, bunda halqalarni o ‘q bo‘yicha siljishida,
korpus yeyilishi kamayadi.
3. Vallarni bir uchi boshqa vallar bilan mufta yordamida biriktirilsa,
shu val uchiga yaqin tayanchga o ‘rnatiladigan podshipnik, vallarni o ‘q
bo‘yicha siljishiga imkon beradigan qilib o ‘rnatiladi.
Podshipniklami tayanchlarga 3 va 4-sxemalarga o'xshatib o'rnatish
mumkin. 3-sxemada podshipnik tashqi halqalarning ingichka tomonlari
bir-biriga qaratilgan.
Ishlash jarayonida podshipnik elementlarini
qizishidan, podshipnik deformtsiyalanib elementlari kengayib dumalash
elementlari siqilmasligi uchun o'q bo‘yicha a bo‘shliq qoldiriladi.
Tajribadan ma’lumki tayanchlar o‘rtasidagi masofa
/<300лш
boMganda
a
=
0,2
-
o.Smm
. Kerakli bo‘shliq maxsus qistirmalar (qalinligi 0,05-0,1)
yordamida hosil qilinadi.
199
www.ziyouz.com kutubxonasi
Radial podshipniklar uchun
i<\0d
olish tavsiya etiladi. d-val
diametri.
3-sxema b o ‘yicha tayanchlarga radial-tirak podshipniklar oMqazish
mumkin. Bu podshipniklar uchun
Do'stlaringiz bilan baham: |
