R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

 
5.2  Ma’lumotlar bazasini tashkil qilish tamoyillari 
Ma’lumotlar  bilan  amal  bajarishning  ilk  tizimlari  axborot  ishlashning 
an’anaviy  usullariga  asoslanib  tuzilgan  edi.  Har  bir  muayyan  holat  uchun  tashqi 
foydalanuvchining  o’z  mantiqi  ishlab  chiqiladi.  U  axborot  tuzilmasi,  tanlash 
operatsiyasi,  axborotni  yangilash  va  o’chirish  kabi  tushunchalarni  o’z  ichiga  oladi. 
Ma’lumotlar  va  dastur  o’rtasidagi  o’zaro  bog’liqlik  yuzaga  keladi:  ma’lumotlarni 
XAKT 
ma’lumotlarni 
saqlash 
ma’lumotlarni 
ishlash 
ma’lumotlar 
integratsiyasi 
taqsimlash 
FAKT 
AMT 
MIAT 
AFT 
MB 
Lokal 
Taqsimlangan 

---

 
77 
o’zgartirishda,  yo  dasturni  almashtirish  yoki  ma’lumotlarni  qaytadan  tuzish 
zaruriyati yuzaga keladi. 
Murakkab  axborotlarni  ishlab  chiquvchilar  duch  kelgan  bu  va  boshqa 
qiyinchiliklari  ma’lumotlar  ustida  amal  bajarish  uchun  tizimlarga  nisbatan  standart 
talablarning shakllanishiga olib keldi. Asosiy talablardan biri - ma’lumotlarning iloji 
boricha  mustaqil  yoki  axborot  tuzilmasini  fizik  tushunchalardan  alohidaligini  
ta’minlash.  Bunda  hamma  ma’lumotlar  ko’p  foydalanuvchilar  kirishi  mumkin 
bo’lgan holda ba’zi standart ichki tuzilishli qilib saqlanadi [26]. 
Axborotga  bo’lgan  talablarning  turli-tumanligi,  masalalar  ko’lamining  tobora 
ortib  borishi  va  boshqalar  zamonaviy  AT  lari  oldiga  bir  qator  talablar  qo’ymoqda. 
Bunday talablar jumlasiga quyidagilar kiradi: