R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

6.  Ergonomik  ta’minot  axborotli  texnologiya  unsurlarining  faoliyati  uchun 
tegishli shart-sharoitlarni yaratadi. 
7.  Xukukiy  ta’minot  boshqarish  sub’ekti  va  xodimlarning  burchlari,  majburiyat 
va xukuklarini belgilaydi. 
8.  Texnik  ta’minot  avtomatlarni  qayta  ishlash  jarayonlariga  mos  xolda  tegishli 
vositalar bilan ta’minlashni ifodalaydi. 
9. Mutaxassislik ta’minoti axborotli texnologiya tizimlarini bilan ta’minlanadi. 
Axborotli  texnologiyaning  funktsional  kismi  u  faoliyat  ko’rsatayotgan  sohaning 
moxiyatiga bog’lik bulib, echilayotgan masalalar tuplami orqali tashkil qilinadi. 
Funktsional  kism  tarkibiga  kirgan  kuyi  tizimlar  mikdoriy  jixatdan  kat’iy 
belgilanmagan  va  umumiy  xolda  boshqarish  funktsiyalari  asosida  tashkil  qilinadi. 
Umumiy xolda savdo sohasida kuyidagi funktsional tizimlar mavjud: 
1.  Tovar aylanishini boshqarish. 
2.  Tovar xarakatini boshqarish. 
3.  Talab va taklifni boshqarish. 
4.  Buxgalteriya xisobi. 
5.  Ish xaki va mexnatni boshqarish. 
6.  Moddiy texnika ta’minotini boshqarish. 
7.  Kapital kurilishini boshqarish. 
8.  Mutaxassislarni boshqarish va boshkalar. 
Axborotli texnologiya umumiy xolda ikki guruxga ajratiladi: 
1.  
Texnik jarayonlarni boshqarishni avtomatlashtirilgan tizimi. 
2.  
Tashkiliy  boshqarishni  avtomatlashtirilgan  tizimi  (avtomatlashtirilgan  boshqarish 
tizimlari). 
Texnik  jarayonlarni  boshqarishni  avtomatlashtirilgan  tizimlari  uzluksiz 
xususiyatdagi  ishlab  chikarish  sohalarida  tashkil  qilinadi.  Bunday  tizimlarda 

---

 
66 
boshqarish  ishlari  jarayonlarga  urnatilgan  turli  xil  vositalar  yordamida  amalga 
oshiriladi.  Inson  bunday  tizimlarda  kuzatuvchi  vazifasini  utaydi.  Tashkiliy 
boshqarishning  avtomatlashtirilgan  tizimlarida  inson  birlamchi,  texnik  vositalar  esa, 
ikkilamchi vazifasini utaydi. 
Tashkiliy  boshqarishni  avtomatlashtirilgan  tizimi  kuyidagi  belgilarga  kura 
turkumlanadi: