R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

M
  bilan  ta’riflanadi.  Tizim 
xossalari (xususiyatlari) 
t
  vaqt davomida   o’zgarib turishi  mumkin 
H(t)  M.
  Bunday 
tizimlar  yuqorida  ta’kidlaganimizdek  dinamik  tizimlar,  deb  yuritiladi.  Dinamik 
tizimlarda  vaqt 
t’
  o’tishi  bilan  xossalar  to’plami  o’zgarar  ekan,  demak  tizim  holati 
A(t)
 ham o’zgarib boradi. 
H’ (t’) 

 H (t)    M 
Tashqi  muxit  bilan  bo’ladigan  aloqasiga  qarab 
ochiq
  yoki
  yopiq
  tizimlar 
bo’lishi  mumkin.  Ochiq  tizimlar  tashqi  muxit  bilan  aktiv  aloqada  bo’ladi.  YOpiq 
tizimlarning elementlari esa tashqi muxitdan ta’sirlanmaydi. 
Axborot  tizimini  ishlab  chiqishdan  maqsad  –  tashkiliy  loyihalashtirish, 
texnologik  va  hokazo  jihatlarini  hisobga  olgan  holda  tizim  faoliyatining 
samaradorligini oshirishdir. 

---

 
58 
Tizimlar  tarkibi  hamda  asosiy  maqsadlariga  ko’ra  farqlanadi.  Quyida  4.1-
jadvalda turli elementlardan iborat bo’lgan va turli maqsadlarga qaratilgan bir qancha 
tizimlar namuna sifatida keltirilgan. 
 
4.1 - jadval