R tursunova, G. Tursunova jahon musiqa tarixi



Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/104
Sana11.01.2022
Hajmi6,12 Mb.
#345999
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   104
Bog'liq
Jahon musiqasi tarixi (R. Tursunova)

Nikolo Amati 
Antonio Stradivari 
Djuzeppe Gvarneri
Agar  Appenin  orolida  -   Italiyada  skripka  hukmdorlik  qilgan 
boMsa,  qo‘shni  davlat Fransiyada birinchi  o ‘rinni turli cholg‘ulardan 
aynan 
klavir
 va uning turdoshi bo‘lgan 
klavesin
 egallagan. XVI asrda 
klavir oddiy xalq  xonadonlari  va  saroyda  mashhur soz  hisoblangan, 
kechroq  u  opera  spektakllari  va  kamer  ansambllarning  doimiy 
tarkibiga qo‘shilib kelgan.
Fransuz  klavesin  maktabining  otaxoni  deb 
Jak  Shambonyer
 
hisoblanadi,  ammo  uning  yuqori  cho‘qqisi 
Fransua  Küpperen
 
‘Fransua  Buyuk”
  ijodi  bilan  bog‘liq.  Aynan  uning  ijodida 
“ro-
 
kokko”
  (ya’ni  fransuz  tilidan  “rocaille”  tosh  va  chig‘anoqlardan 
terilgan munchoq) uslubi yuqori  cho‘qqiga ko'tarildi.  Kupperenning 
nafis,  bezak  va  qochirimlarga  boy  asarlari,  jumladan,  “Budilnik”, 
“Shamolli  tegirmonlar”,  “Uzum  teruvchilar”  F.  Bushe  va  A.  Vatto
42
www.ziyouz.com kutubxonasi


tusviriy polotnolari, J. Bofran va J. Meyssonye arxitektorlari yaratgan 
mc’moriy yodgorliklar bilan qiyoslanadi.
Nem is  operasi.
  XVII  va  XVIII  asrlardagi  Yevropa  davlatlari 
orasida  iqtisodiy  va  siyosiy  jihatdan  Germaniya  eng  qoloq  davlat 
hisoblangan. Ilm-fanda sxolastika va dogmatizm hukm surar, falsafa, 
Iwquq,  matematika  va  hatto  tabiatshunoslik  din  rahnamoligida  edi. 
Nemis  milliy  operasini  yaratish  bo‘yicha  bir  necha  bor  urunishlar 
bo'ldi.  Shimoliy  va  Janubiy  Olmoniyada  opera  teatrlari  paydo 
ho‘Iardi,  biroq  milliy  yo‘nalish  noturg‘un  va juda  qisqa  edi.  Nemis 
kompozitori  Genrix  Shyusning  birinchi  opera  asari  nemis  opera 
tarixining boshlanishi bo‘ldi. Uning “Dafna” operasi  1627-yil Torgau 
shahrida ijro etildi.
1678-yilda  Gamburgda  opera  teatri  ochildi.  Gamburg  musiqa 
havaskorlarining  jamiyati  Collegium  Musicum  -   shu  kabi 
(ashkilotlaming  birinchisi  edi.  0 ‘sha  davming  eng  savodli  nemis 
san’atkorlaridan biri -N atan  Zigmund Kusseming mehnati Gamburg 
operasining  badiiy jihatdan  o‘sishiga  sabab  bo‘ldi.  Biroq  Gamburg 
operasining eng yorqin va qiziqarli davri Reynxard Kayzerning nomi 
va uning ijodi bilan bog‘liq.
Reynxard Kayzer (1674-1739) opera xonandachiligi shakllarini 
ixtiro  qilish  bilan  shuhrat  qozongan  edi,  orkestr  sadosidan  keng 
miqyosda  va  erkin  tarzda  foydalana  olardi.  Rechitativlar  ustida
XVIII  asrning birinchi  o‘n yilligi  Gamburg 
operasi  uchun  gullab-yashnagan  davr bo‘l- 
di.  Gendel  bilan  musobaqalashib,  Kayzer 
“Oktavia”, “Nerón” operalarini yozdi, bular 
uning eng yaxshi asarlari hisoblanadi. Biroq 
Kayzerning  o‘zi  operaning  inqirozi  va 
uning  barbod  bo‘lishiga  sababchi  boidi. 
1702-yil  teatr  boshqaruvi  Kayzer  qoMiga 
o ‘tdi va uning boshqaruv tizimini bilmasligi 
bu  korxonani  bankrotlikka  olib  keldi. 
Kayzer  asarlarida  milliy  o‘ziga  xos  xusu- 
siyat xiralashib,  o‘chib bordi.
puxtalik bilan ishlardi.
R eynxard Kayzer
43
www.ziyouz.com kutubxonasi


Tayanch  so‘zIar: 
Uyg'onish  davri,  barokko,  rokokko,  polifo-\
 
niya,  opera  tur lari,  "Florentina  kamerata" jamiyati,  kompozitor,
 
concerto grosso,  trio-sonata,  syuita,  uvertyura,  orkestr,  xor jamoa-
 
lari,  ansambl.
N azorat savollari
1. Birinchi opera va uning muallifi kim bo‘lgan?
2. “Florentina kamerata” jamiyatining maqsad va vazifalari.
3.  Birinchi operalar qanday nomlangan?
4.  “Florentina  kamerata”  asarlarida  qaysi  musiqiy  uslub  bosh- 
chilik qilgan?
5.  1600-yili  Fransiyada  qirol  Genrix  IV  va  Mariya  Medichi 
nikoh marosimida sahnalashtirilgan birinchi opera.
6. Opera tarkibiga uvertyura va duetni kiritgan kompozitor kim?
7.  “Lamento”  (nolish  qo‘shig‘i)  nomi  bilan  mashhur  boigan 
ariyani kim yaratgan?
A dabiyotlar
1.  Гуревич  E.  История  зарубежной  музыки.  2-е  изд.  -   М.,

Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish