R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

Birinchidan, 
lison 
va 
nutq 
farqlanmasligi 
natijasida
tilshiinosligimizda 
fonem a va tovush, motfema va qo‘shimcha,
23

---

leksema va s o ‘z kabi atamalar mohiyatidan kelib chiqilmagan
h o ld a , m uqobil atamalar sifatida ishlatilar edi. Lison va nutqning
farqlanuvi ulam i qat’iy tartiblashtirdi.
Ihkinchidan, lison va nutqni farqlash grammatilcada umumiy va
xususiy m a’noni farqlash talabini qo‘ydi. Shunga ko‘ra, falsafaning
um um iylik v a xususiylik dialektikasi asosida o‘zbelc tili grammatik
kategoriyalari tadqiq qilindi.
Uchinchidan, so‘z turkumlari tasnifi tilshunosligimizdagi eng
ch igal masalalardan biri edi. Masalan, o ‘zbek tilida olmosh barcha
m ustaqil so ‘z turkumini, qolaversa, gap va matnni harn almashtira
olsa -d a, u rus tilidagidek ot, sifat, son turkumiga xos so‘zlar
alm ashtiruvchisi sifatida 
talqin 
qilinar edi. 
Bu 
nuqsonning
asossizligi ilm iy isbotini topdi.
T'o'rtinchidan, taqlidlarning so‘z turkumlari sirasida tutgan
o ‘rni ham o ‘zbek tili tabiatiga yot edi. Unga chuqur ilmiy tahlillar
asosida mustaqil so‘zlar sirasidan o i i n berildi.
Beshinchidan, 
grammatik qo‘shimchalar mohiyati ham,
ulam ing nomlanishi ham o ‘zbek tilining tabiatiga yot edi. Shu
boisdan 
so ‘z o ‘zgartiruvchi va shakl yasovchi atamalari ostida
o ‘rganiluvchi hodisalar qayta ko‘rib chiqildi va 
sintaktik shakl hosil