R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

b o is a , denotativ ta b ia tli le k se m a la m in g m a zm u n to m o n i s e m e m a .
Bir necha tu sh u n c h a n i o ‘zid a m ujassam lashtirgan le k se m a n in g
m azm un m undarijasi m u ra k k a b tabiatliligi b ila n xarakterlanadi.
H ar qanday lis o n iy b ir lik serqirra m o h iy a tli b o ‘lib, bu u n i n g
kam ida ikki paradigm aga 
kirishini ta’m in layd i. L eksem a b ir d a n
crtiq tushunchani qam rab 
olgan ekan, b u n d a u n in g serqirraligi
99

---

y a n a d a «k u ch ayad i». M asalan, 
\uzum ], [o ‘rik\
leksem asi o ‘zida bir
n e c h a tu sh u n c h a n i saqlar ekan, bu bilan u leamida ikki lug‘aviy
p a r a d ig m a g a kiradi (
2 0
-jadval):
20-jadval
[uzum]
[uzum]
[tok]
[o'rik]
[zardolu]
[o ‘rik]
B ir in c h i paradigm ada 
[uzum]
leksem asi bir denotati asosida
m e v a va b o s h q a bir d en otati a sosid a esa daraxt nom ini ifodalovchi
o t - le k s e m a
bilan 
uyadoshlik 
qatori 
hosil 
qilsa, 
ikkinchi
p a r a d ig m a d a
[o'rik]
leksem asi bir m a ’n o si bilan 
[zardoli
] , ikkinchi
m a ’nosi 
asosida 
[
turshak\
 
leksem asi 
bilan 
m a’nodoshlik
m u n o s a b a t id a b o ‘ladi.
L e k s e m a tarkibida birdan ortiq tushuncha m ujassam lashganda
le k s e m a tu r li sintagm atik quishovga kiradi. M asalan, yuqorida tilga