R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

) so d d a la sh g a n leksema;
3) tu b la sh g a n leksem a.
Ix tiso slash g an leksem a 
nutqiy yasa m a s o ‘z lison iylash u vin in g
en g 
quyi 
darajasi. 
Ixtisoslashgan 
leksem a 
vasam aligini
y o ‘q o tm a g a n , y a ’iii o ‘z id a qolipning shakliy to moni izini saqlagan,
biroq m a ’n o v iy tom on d an qolipdan uzilgan, m a ’nosini q olip n in g
o ‘ng (m a z m u n iy ) tom on id an keltirib chiqarish im koni b o im a g a n ,
toraygan m a ’noli leksem a. M asalan, 
[ishchi]
(worker, rabochiy)
lek sem a si 
« z a v o d yoki fabrikada 
ish lovch i, o ‘rta m a ’lu m o tli
m utaxassis» m a ’nosiga ega b o iib , u 
[o t]+ [ch i]+ o td an anglashilgan 
narsa ustida ishlovchi k ish i] 
q o lip i hosilasi. Qolip hosilasi sifatida u
q o lip n in g c h a p to m o n i xususiyatini o ‘zida muja.ssanilashtiigan:
C h u n k i 
[ishchi]
leksem asining shakliy to m o n i, y a ’n i n om em a sid a
q o lip n in g
[o t+ c h i] 
u m u m iyligi zarrasi, 
k o ‘rinishi voq elan gan .
L ek sem a se m e m a si e s a «shu otdan anglashilgan narsa bilan
sh u g ‘u lla n u v c h i shaxs» m ohiyati ko'rinishiga em as, balki u n in g
toraygan , m a ’lu m bir ixtisosn i anglatuvchi ko'rinishi h olatiga eg a
b o i i b q o lg a n . 
[Ishchi]
leksem asiga qiyosan olinadigan, d eylik ,
94

---

(kitobchi)
so'zid a s o ‘z yasash q o lip in in g shakliy tom onidan ham,
m a’n oviy to m o n id a n ham uzilish k u zatilm ayd i. Y oki