R. R. Abzalimov

§7 Taqsimot parametrlarining statistik baholari. 
Bosh tanlanmaning miqdoriy belgisini о’rganish talab еtilgan bо’lsin Faraz qilamizki, 
nazariy muloxazalarga asosan belgi taqsimoti aniqlangan bо’lsin. Tabiiy ravishda taqsimotni 
harakterlovchi parametrlarni baholash masalasi kelib chiqadi. Masalan, normal taqsimot uchun bu 
parametrlar matematik kutilma bilan dispersiyadir. Odatda biz faqatgina tanlanmaning 
berilishiga еga bо’lamiz. Masalan, tanlanmaning berilishi – miqdoriy belgining qiymatlari 
n
x
,...
3
x
,
2
x
,
1
x
lar- n-ta kuzatishlar natijasi bо’lsin. U holda baholanayotgan parametr shu 
miqdoriy belgining qiymatlari 
n
3
2
1
x
,...
x
,
x
,
x
lar orqali ifodalanadi. YA’ni parametrning 
statistik bahosi 
)
x
,...
x
,
x
,
x
(
*
*
n
3
2
1



- n о’zgaruvchili funksiya bо’ladi. Statistik baho о’zi 
baholanayotgan parametrlarga etarlicha yaqin bо’lishi uchun ma’lum talabalarni bajarishi kerak; 
Aytaylik 
)
n
x
,...
3
x
,
2
x
,
1
x
(
*
*



statistik baho berilgan nazariy taqsimotning 
noma’lum parametr 

- ning bahosi bо’lsin. 


- ni har bir n hajmli tanlanmada qiymati 


i
ga 
teng tasodifiy miqdor sifatida karash mumkin. 
-Siljimagan baho deb, tanlanmaning hajmi istalgancha bо’lganda ham matematik kutilishi 
baholanayotgan parametrga teng bо’lgan statistik bahoga aytiladi. YA’ni 



*)
(
M
. Siljigan 
baho deb, matematik kutilishi baholanayotgan parametrga teng bо’lmagan bahoga aytiladi. 
-Еffektli baho deb, berilgan n hajmli tanlanma uchun еng kichik dispersiyali statistik 
bahoga aytaladi (etarlicha katta n lar uchun). 
-Salmoqli baho deb 


n
bо’lganda baholanayotgan bahoga ehtimol bо’yicha 
yaqinlashuvchi statistik bahoga aytiladi, ya’ni: 
0
)
/
*
/
:
(
p






